Alokairu turistikorako plataformak mundu osoan (eta Donostian) hedatu zirenetik eztabaidagai izan dira. Hiriaren turistifikazioan eta etxebizitzaren merkatuan berebiziko eragina dutenez, hirien eta lurraldeen bizigarritasunaren alde antolatutako gizarte mugimenduek, interes ekonomiko pribatuen aldeko lobby sektorialek eta administrazio publikoek beren posizioak markatu dituzte. Donostian, azken urteetan ezagutu ditugu erregulazio saiakerak, epaitegiek araudia bertan behera uztea, pisu turistikoen negozioan dabiltzanen eta hotelen negozioetan dabiltzanen arteko talkak… Era berean, ezagutu ditugu bizilagunengan sortutako arazoak eta ohiko bizitegi gisa alokatzeko etxebizitzen inoizko prezio igoerarik handiena. Haritik Hirira taldeak gaur egun fenomeno honek Donostian dituen ezaugarriez egindako azterketa baliatu du Bizilagunekin desazkunde turistikoaren aldeko donostiarren plataformak arlo honen inguruko zerbait azalpen emateko eta zenbait proposamen plazaratzeko.

ETXEBIZITZA ETA ALOKAIRU TURISTIKOA

Etxebizitza egokia izateko eskubidea 1948ko Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 25. artikuluan eta 1966ko Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalen Nazioarteko Ituneko 11.1 artikuluan bizi-maila egokia izateko eskubidearen parte gisa aitortu zen. Hortik abiatuta, egun indarrean dagoen legediak ere aitortzen du eskubide hau. Oinarrizko eskubide oro bezala, bermatua egon behar luke herritar ororentzat. Gaur egun, Donostian ez da etxebizitza eskubidea bermatzen; eta, are gehiago, populazioaren zati handi bati eragiten dion etxebizitza larrialdi egoera bizi dugu.

Eskubide urraketa masiboa bizi dugu. Espekulazioaren bidez aberasten direnek milaka herritarren eskubidea urratzen dute eta, beraz, espekulazioarena ez da negozio zilegia. Ez litzateke erregulatu behar, desagertu dadin beharrezko urratsak eman baizik. Zentzu horretan, etxebizitza ez litzateke jabetza pribatuaren dinamikan ulertu behar, herritarron oinarrizko beharren asetzearenean baizik. Hargatik, etxebizitza politikek eta araudiek espekulaziorako aukerak eskaintzen eta babesten dituztenean gutxi batzuen negozioa lehenesten dute, gehiengoarentzat arazoa areagotuz eta larriagotuz.

Etxebizitza larrialdia Donostiako arazo sozial nagusienetakoa izanik, lehentasunezko eginbeharra da tinko eta  erabakitasunez erantzutea. Ezin da gehiago atzeratu egiturazko egoera honen konponbidea. Zentzu horretan, alokairuen prezioa mugatzea premiazkoa da. Une honetan eztabaidan badago ere, aspaldi aplikatua behar zuena atzeratzeko indarra egiten dute sektore boteretsuek.

Hiriaren turistifikazioa eta etxebizitza larrialdiaren areagotzea elkar loturiko fenomenoak dira. Donostiak jasotzen dituen turista kopuruak, eskaintzen diren hotel plaza kopuruak eta pisu turistikoen kopuruak, esaterako, hazkunde handia izan dute azken bospasei urteetan. Urte horietan etxebizitzen salerosketa eta alokairu prezioek ere ohikoaz gaindiko igoera izan dute. Hiriko gaur egungo beste hainbat arazori bezala, etxebizitza larrialdiari erantzuteko desazkunde turistikorantz norabide estrategikoa hartu behar da.

Alokairu turistikoko pisuei dagokionez, azken urteetan erakunde publikoek izandako jarrera erabat okerra izan da eta hartutako erabakiak, berriz, oso kaltegarriak. Diskurtso mailan 2017an pisu turistikoen areagotzearen gaineko eztabaida publikoa piztu zenean, arazoa ukatzen saiatu ziren. Hurrengo hilabeteetan arazoaren eragina ukatzen jardun zuten, ohiko etxebizitzekin zuen lotura ezkutatu nahian. Ondoren, arazoaren hedadura ukatzeko saiakera egin zuten, auzo eta zonalde zehatz gutxi batzuena balitz bezala. Eta, gaur egun, arazoan esku hartzeko botere publikoek duten aukera eta gaitasuna da ukatzen dutena. Apartamentu turistikoen jarduera ez-zilegia oztopatzeari uko egiteko, diskurtsoan atzerapausoak emanez egokitzen joan dira, gizartearen aurrean sinesgarritasuna galtzen joan ahala. Gaur egun, hurrengo hauteskunde-zikloak hurbildu ahala, diskurtso arduratsu bat antzezten hasi zaizkigu urteetan zehar espekulatzaileak pozik mantentzen eta turistifikazioa areagotzen lan egin dutenak.

PREMIAZKO NEURRIAK

Badira neurri batzuk presaz eta urgentziaz aplikatu beharrekoak. Orain arte etxebizitzak negoziorako baliatzea ahalbidetu duten baldintzak indargabetzeko neurriak dira.

• Zonaldeen logika gainditu behar da. Gaur egun Donostian pisu turistikoak ezartzeko baldintzak desberdinak dira udal gobernuak arbitrarioki (edo irizpide objektiboz justifikatu gabe) marraztutako zonaldekako mapa baten arabera. Ez du zentzurik hala jokatzeak, turismoaren jarduera hiriko gune batzuetan handiagoa eta ikusgarriagoa izan arren, turistifikazioak hiri osoari eragiten diolako. Etxebizitza larrialdiaren ondorioak, alokairu turistikoaren eragina eta prezioen areagotzea auzo guztietan ematen da neurri kezkagarrian. Izan ere, hiriaren mugatik haratago ere inguruko herrietara zabaldu da uhina honezkero.
• Jabetza pilaketari mugak ezarri behar zaizkio. Etxebizitza larrialdian dagoen hirian espekulazioaren bidez eta alokairu turistikoaren bidez aberaste esponentzialerako bidea zabalik dago. Espekulatzen duenaren edo etxebizitzen esplotazio ekonomikoa egiten dutenen esku soilik geratzen ari da etxebizitza eskuratzeko aukera. Honela gero eta handiagoa da gehien dutenen eta gehien behar dutenen arteko tartea. Jabe bakar batek jarduera turistikora zuzendutako pisu bat baino gehiago izatea berehala debekatu behar da.
• Pisu turistikoen kudeaketarako enpresen jarduera debekatu behar da. Etxejabe arrunten arteko “truke” plataforma bezala aurkeztu zirenak, inbertsiorako eta etxebizitzen esplotazio sistematizaturako plataforma bihurtu dira bitartekari gisa jokatzen duten enpresa hauei esker. Hamarnaka pisu turistikoren kudeaketaz arduratzen diren enpresek zerbitzuen efizientzia eta errentagarritasuna handitzea bilatzen dute, etxejabea inbertsiogile huts bihurtzen duten bitartean. Azpikontratazioan oinarritzen dira horretarako.
• Araudiak betearazteaz arduratzen den ikuskapen zerbitzu publikoa eta baliabide egokiz hornitua bermatu behar da. Donostiako udalean sortu zen, besteak beste, pisu turistiko ilegalak detektatzeko funtzioa zuen zerbitzua, beharrezko baliabidez hornitu ez zena eta bere egitekoa amaitu izan balitz bezala desegin zena. Honelako ikuskapen zerbitzua da berme bakarra alegalitatea eta legearen kontrol falta negoziorako baliatzen maisuak direnak geldiarazteko. Eskumen zigortzaileak izan beharko lituzke zerbitzu honek.

DESAZKUNDERAKO PROPOSAMENAK

Lojamendu turistikoek etxebizitza larrialdian duten eragina neutralizatzeari begira, alokairu turistikoko pisuak mugatu, murriztu eta epe laburrean hiritik desagerrarazi behar direla uste dugu. Horretarako neurri zehatzak ere inplementatu behar dira, desazkunde turistikorantz norabide estrategikoan kokatzen direnak:

• Ipar Euskal Herrian aplikatzear dagoen “konpentsazio neurria” eredugarria da. Dagoeneko Frantziako hainbat lurralde eta hiritan aplikatzen da (Paris eta bere inguruko hirietan, Bordelen, Lyonen edo Nizan, adibidez). Etxebizitza turistiko bat alokatzen jarri nahi duen jabeak konpentsazio gisa lehendik alokairu merkatuan eskaintzen ez zen beste etxebizitza bat urte osorako jarri behar du alokagai. Honela, bizitegi gisa baliatzeko alokairuan eskaintzen diren etxebizitzen kopurua ez da murriztuko etxebizitza turistikoak ezarri ahala. Eredu zentzuzkoa, legala eta eraginkorra da.
• Lizentzia murrizkorra eta iragankorra ezartzea proposatzen dugu. Alokairu turistikorik gabeko eszenatoki batera trantsizioa egiteko tresna nagusia izango litzateke. Gaur egun indarrean dauden baldintza guztiak betez lizentzia legala duten erabilera turistikoko etxebizitzei, gehienez ere lizentzia 4 urtean luzatzeko aukera emango litzaieke. Urtean etxebizitza horietako bakoitza alokatu ahal izateko egun kopuru zehatz baterako baimena emango luke lizentziak. Lehen urtean 150 egunerako, bigarrenean 100 egunerako, hirugarrenean 50 egunerako eta laugarrenean 25 egunerako. Epe hori igaro eta lizentzia agortutakoan, etxejabe horrek Donostian beste pisurik alokairu turistikora legalki bideratzeko aukera galduko luke. Era berean, pisu hori bera eskuz aldatuz gero, jabe berriak ere ezingo luke alokairu turistikora bideratu. Proposamen zehatza, egingarria, legala eta eraginkorra da; gaurko errealitatetik abiatzen dena, epe ertainean arazo estruktural bati konponbidea emanez.

Donostiarron bizi-proiektuak baldintzatzen ditu etxebizitza larrialdiak, ehundaka bizilagun hiritik kanporatuz, besteak beste. Arazo honi konponbidea lehentasunezko helburua izan behar da eta horretarako gehienon kaltearekin aberasten diren gutxi horiei bidea moztu behar zaie. Hiriaren turistifikazioak etxebizitza merkatuan duen efektuari neurri irmoekin heltzeko ordua heldu da eta donostiarron bizi baldintzak hobetzera zuzendutako proposamen zehatz hauek mahai gainean jartzen ditu Bizilagunekin plataformak auzi honen eztabaidan eragin dezagun eta guztion artean indarrean jar daitezen bultza dezagun.

https://www.argia.eus/albistea/donostian-alokairu-turistikoen-eragina-geldiarazteko-proposamenak-egin-ditu-bizilagunekin-plataformak

https://irratia.naiz.eus/eu/info_irratia/20230116/arazoa-egiturazkoa-da-baina-badaude-heldulekuak-turistifikazioari-erresistentzia-garatzeko

https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20230122/donostia-y-airbnb-una-relacion-toxica

https://www.donostitik.com/bizilagunekin-aboga-por-prohibir-a-un-propietario-ofertar-mas-de-un-piso-turistico/

https://irutxulo.hitza.eus/2023/01/03/airbnb-bidez-eskaintzen-diren-etxebizitza-turistikoen-kopurua-16-igo-da-2021etik-2022ra/

Interneteko pisu turistikoen plataformek (ezagunena Airbnb) turismo sektorea eraldatu dute azken hamarkadan. Donostia ez da salbuespena izan. Eskaintza turistikoaren areagotze etengabeak, hainbat eragile sozial, ekonomiko zein kulturalen kezka eta egonezina ugaritu du eta gehiegizko eskaintza turistikoaren kalteak azaleratu. Pandemiak jarduera ekonomiko guztietan izan zuen eragina, eta turismo jarduera sektore kaltetuenen artean kokatu zen. Hilabete batzuen ostean, jarduera berreskuratzen ari dela dirudi, eta oraindik goiz den arren, dagoeneko hasi gaitezke norabidea zein izango den sumatzen.

Haritik Hirira ikerlari kolektiboak, Airbnb efektua pandemia ostean. Donostiako kasua aztergai txostena egin du egoeraren argazki ahalik eta fidelena lortu, indarrean dauden joera nagusiak azaleratu eta horietatik ondorioak atera asmoz.

• 2022. urtean zehar  Donostian eskaintzen diren alokairu turistikorako etxebizitzen eskaintzaren hazkundea aurrekaririk gabekoa da. 2017ko eskaintza maximoetara iritsi ez den arren, joera berberarekin jarraituz gero laster iritsi daiteke. Hazkundea oso denbora tarte laburrean garatu da, krisi ekonomikoak etxebizitza turistikoen sektorean eraginik edukiko ez balu bezala.
• Bestalde, eskaintzaren hazkundeaz haratago, pandemia osteko berraktibazioarekin merkatuaren ezaugarriak aldatuz doaz. Enpresa eta erabiltzaile profesionalen pisua hazten ari da.
• Donostian egonaldiko batez beste ordaintzen diren prezioak Paris, New York edota Bartzelona bezalako hirien gainetik kokatzen baitira. Etxebizitza larrialdia bizi duen hiri batean, etxebizitzaren prezioa maximo historikoetara heltzeko une berean etxebizitza turistikoen berraktibazio eta hazkundea izateak giza-taldeen desplazamendu masiboa eragin dezake.
• Airbnb eskaintza ez da hiri guztian modu berean hedatzen. Erdialdeko auzoetan berebiziko presio turistikoa areagotu da. 2018. urteko etxebizitza turistikoen udal ordenantzak eskaintza mugatu zuen moduan, 2022. urtean, plan orokorrean jasotako arauek auzo saturatuenetan eskaintza mugatzeko eraginik izan ez dutela egiaztatu da; eskaintza gehien hazi den eremua A zonaldea edo zonalde saturatua izanik.

Azterketaren xehetasunak eta datu guztiak biltzen dituen txostena:

Ikerketa lan honetatik abiatuta, Bizilagunekin plataformak egoeraren bere irakurketa eta hobekuntzarako proposamenak plazaratu ditu:

ALOKAIRU TURISTIKOKO ETXEBIZITZAK DONOSTIAN: Egoeraren irakurketa eta konponbiderako proposamenak

https://www.berria.eus/paperekoa/1980/003/002/2022-09-22/trafikoa-eta-zarata-ez-dira-arazo-bakarrak-donostian.htm

Turismoak gainezka egin al du Donostian? (Berria)

https://www.berria.eus/paperekoa/1932/002/001/2022-09-22/turismoak-gainezka-egin-al-du-donostian.htm

Udalaren hirigintza politika “kaltegarriak” salatzeko 2.000 lagun inguruk hiriko kaleak hartu dituzte

Una nutrida manifestación recorre Donostia «contra este modelo de ciudad»

https://www.berria.eus/albisteak/214834/herritarrak-lehenetsiko-dituen-hiri-eredua-eskatu-dute-donostian.html

https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20220618/exigen-un-cambio-de-modelo-de-ciudad-que-responda-a-las-necesidades-de-las-donostiarras

https://eitb.eus/eu/albisteak/gizartea/osoa/8883610/bi-mila-pertsona-inguruk-hiri-eredua-aldatzea-eskatu-dute-donostian/

https://eitb.eus/es/noticias/sociedad/detalle/8883594/unas-dos-mil-personas-exigen-en-san-sebastian-un-cambio-del-modelo-de-ciudad/

https://www.diariovasco.com/san-sebastian/2000-personas-protestan-20220618210735-nt.html

https://www.diariovasco.com/san-sebastian/sirimiri-paloma-gorrion-20220619135310-nt.html

Donostiako hainbat auzo elkarte eta herri mugimenduak elkarlanean ari dira hiri eredua aldatzeko behar larriaren aurrean. Helburu horrekin aldarrikapen partekatuak egiteko ekimenak martxan jarriko dituzte. Donostiar gero eta gehiagoren sentipena argia da: hiria ez da bizilagunen beharren arabera aldatzen ari eta botere publikoek hiria herritarrentzat pentsatzeari eta horren arabera jarduteari utzi diote, administratzaile eta ekimen pribatuaren zerbitzu-emaile bihurtuta. Hirigintza merkatu turistikoen eta inbertsoreen interes espekulatiboen  mendean jartzearen ondorioz, kolektibitateari kalte handiak eragiten ari zaizkio. Interes ekonomiko pribatuen arabera bideratzen dira donostiarrei zuzenean eragiten dieten erabaki garrantzitsuak, eta eredu horrek ondorio gero eta kaltegarriagoak eragiten ditu herritarren gehiengoaren bizi-baldintzetan:

Etxebizitza larrialdia: erosketa eta alokairu prezioek gora egiten dute, eta ez zaie mugarik jartzen funts putreei edo merkatu turistikoei etxebizitzarekin espekulatzeko. Etxe-kaleratzeek jarraitzen dute eta belaunaldi gazteak eta ahalbide gutxiko bizilagunak Donostiatik kanporatuta izaten ari dira.

Hiriaren ekonomia eredu prekarizatzailea: gain-esplotazio turistikoak langileen baldintzen okertzea ekarri du. Hiriaren egitura ekonomikoa desorekatu da, lan-baldintza ezegonkor eta kaskarrak ugarituz. Epe-motzeko etekinek soilik gidatuta, jasangarria ez den eredu baten alde egin da apustu.

Kalearen merkantilizazioa eta masifikazioa: hiri-espazioaren kudeaketan interes komertzialei ematen zaie lehentasuna, zaintza, jolas eta kontsumora bideratzen ez diren harreman sozial jardueren kaltetan. Horrek zenbait auzotan bizitzea eta bizimodu duina garatzea eragozten du, kontsumorako eta aisialdirako gune soil bihurtzeko arriskuan direlarik. Halaber, Mozal Legearen eta Zibismoaren Ordenantzaren aplikazioaren ondorioz, protesta soziala zigortzen da.

Hiriaren elitizazioa: egungo hiri-ereduak desberdinkeria sozialak areagotu eta aberastasuna esku gutxitan pilatzea dakar, kaltetuen gertatzen diren jendeen bazterketaren ondorio guztiekin. Fokuak aberastasunean eta luxuan jartzen diren bitartean, kale egoeran bizi diren donostiarrak edo bizitza duinaren mugan daudenak ezkutatu eta isilarazi egiten dira.

Hirigintza politika erasokorrak azeleratu egin dira: horren lekuko ditugu Donostiako erdialdean metroaren zentzugabekeriazko eraikuntza, auzo guztietan egitasmo urbanistiko polemikoen ugaritzea, hotel eta alojamendu turistikoak mugagabe hedatzea, merkatal-gune handi gehiago zabaltzea, eta udalerrian gero eta urriagoak diren ingurune naturalen nahiz baserri-lurren txikizioa dakarten Belartza Goiako makro-poligonoaren eta Antondegiko “olatu artifizialen” proiektuak, besteak beste, edozein garapen iraunkorren kontra.

Ondare arkitektonikoaren suntsiketa: Astero eraikin historikoren bat suntsitzen edo husten da, higiezinen eta turismoaren presioa gero eta handiagoa delako. Donostia da Ondareari buzuzko Nazioarteko Alerta bat duen hiri bakarra, Arte Ederren Jauregiaren eraispena salatzeko. Babes Plan Bereziaren gabeziak direla eta, hiri-irudiaren eta nortasun kolektiboaren gaineko inpaktu atzeraezina eragiten ari da.

Herritarren antolaketaren eta mugimenduen jazapena: Mozal Legearen eta Zibismoaren Ordenantzaren aplikazioaren ondorioz, gero eta murritzagoak dira oinarrizko eskubide sozial, zibil eta politikoak Donostian. Jendarte mugimenduak zigortzen dira protesta soziala zapuzteko asmoz. Donostia Mozal Hiria bihurtu dute.  

Udalak Hiri-Antolamendurako Plan Orokorra berritzeko abiatu duen prozesua dela eta, orain arteko bidetik jarraituz gero, Donostiaren eta donostiarron etorkizuna epe luzera gehiago baldintzatzeko eta serioski kaltetzeko arriskua ikusten dugu. Itxurazko parte hartze prozesuen gibelean, entzungor egiten diete indar ekonomiko nagusiekin bat ez datozen iritziak ematen dituzten eta bestelako hiri-eredua defendatzen duten donostiarrei.

Hori denagatik, hiria merkatu-interesen menpean jartzen duten politikei aurre egiteko eta eredua herritarren eta auzoen beharrei begira eraldatzeko indarrak biltzea premiazkoa dela nabarmentzen dugu. Hau da, bakoitzak bere auzoan eta jarduera eremuan lan egitearekin batera, auzi honetan kezka berdintsuak partekatzen ditugun talde eta pertsona guztien artean eragitea ezinbestekoa da gure ustez.

Elkarlan honen lehen urrats gisa, hurrengo asteetan hainbat ekimen bultzatuko ditugu eta ekainaren 18n manifestaziorako deia egiten dugu, 18:00tan Araba Parketik abiatuta, honako goiburupean:

DONOSTIA BERRESKURATU! HIRI-EREDUA ALDATU!

1. Abaraska etxebizitza kooperatiboa / Vivienda Cooperativa Abaraska
2. Alokairu Benta Berri
3. Altza XXI herri ekimena /Iniciativa popular Altza XXI
4. Amara Bai auzo elkartea /AA.VV. Amara Bai
5. Ancora San Sebastián
6. Añorgatxikitarrak auzo elkartea / AA.VV. Añorgatxikitarrak
7. Atxiki Añorga auzo mugimendua /Movimiento vecinal Atxiki Añorga
8. AZPI Kultur Elkartea /Asociación cultural AZPI
9. Belartza 2 Gelditu
10. Bizilagunekin plataforma / Plataforma Bizilagunekin
11. CNT Gipuzkoa
12. Dendartean merkatarien elkartea / Asociación de comerciantes Dendartean
13. Donostiako Bilgune Feminista / Bilgune Feminista de Donostia
14. Donostiako Piratak
15. Egia Bizirik auzo elkartea /AA.VV. Egia Bizirik
16. Egiako Etxebizitza Sindikatua / Sindicato de Vivienda de Egia
17. Eguzki talde ekologista / Grupo ecologista Eguzki
18. Ehun mugimendua
19. ELA sindikatua / Sindicato ELA
20. Ernai gazte antolakundea/ Organización juvenil Ernai
21. Errausketaren aurkako mugimendua / Movimiento contra la incineración
22. ESK sindikatua / Sindicato ESK
23. Groseko Asanblada Feminista / Asamblea Feminista de Gros
24. Haritzalde naturzaleen elkartea / Asociación naturalista Haritzalde
25. Heriz plataforma
26. Herria kultur elkartea /Asociación cultural Herria
27. Herripe auzo elkartea / AA.VV. Herripe
28. Herritarren Harrera Sarea /Red de Acogida Ciudadana
29. Hondarpe Auzo Elkartea / AA.VV. Hondarpe
30. Inquilinos de Azora
31. Intziri neska* gazte taldea
32. IZBE Intxaurrondo Zaharreko Bizilagun Elkartea / IZBE AA.VV. Intxaurrondo Zaharra
33. Kaleratzeak Stop Donostialdea / Stop Desahucios Donostialdea
34. LAB sindikatua / Sindicato LAB
35. Morlanstarrak auzo elkartea / AA.VV. Morlanstarrak
36. Oficina de Derechos Sociales
37. Ondare SS elkartea
38. Osteguna Elkartea / AA.VV. Osteguna
39. Parkea Bizirik elkartea
40. Parte Zaharrean Bizi auzo elkartea / AA.VV. Parte Zaharrean Bizi
41. Piztu Donostia
42. Satorralaia bizilagunen mugimendua / Movimiento vecinal Satorralaia
43. Saretxe Groseko Etxebizitza Sindikatua / Sindicato de Vivienda de Gros
44. Steilas sindikatua / Sindicato Steilas
45. Uliako auzo elkartea / AA.VV. de Ulia
46. Uliako Lore Baratzak

Azken urteetan hirian turistifikazio prozesu kezkagarria eman da. Turismoa zentroan jarri nahi izan dute bertatik etekin ekonomikoa ateratzen duten inbertsiogileek eta hauen zerbitzura jarduten duten politikari eta hedabideek.

Hiria erabat desorekatu da denbora gutxian; eredu ekonomikoari dagokionez, bizitza sozial eta komunitarioari dagokionez, eta ingurumenari dagokionez, bereziki. Atzerriko bisitari eta inbertsiogileak erakartzeari begirako hiri-eredua dago indarrean Donostian eta horrek gero eta gehiago zailtzen ditu donostiarren bizitzak.

Hiri-eredua aldatzea behar-beharrezkoa ikusten dugu eta aldaketa horren norabidea desazkunde turistikoaren bidetik heldu behar delakoan gaude. Turismoa zentroan duen hiri-eredutik herritarren bizitzak erdigunean jarriko dituen eredura trantsizioa egin behar da. Elite gutxi batzuen luxuak ezin du gehiengoaren ongizatea zalantzan jarri.

Horregatik ari gara antolatzen eta indarrak biltzen hiriko beste elkarte eta taldeekin. Bat eginik soilik lortuko dugu diruzaleei mugak jarri eta Donostia herritarrontzat berreskuratzea.

DONOSTIA BERRESKURATU! HIRI-EREDUA ALDATU!

Ekainak 18, 18:00an, Araba parketik

MANIFESTAZIOA

2020ko abenduan Donostiako Udalak jakinarazi zuen surfa egiteko olatu artifizialen instalazio bat eraikitzeko proiektua abiatuko zuela Antondegin, hiriko perimetro berdean kokatutako 100 hektareako muino urbanizatu gabean¹.

Proiektuaren hainbat ertzek eztabaida sorrarazi zuten gizartean, batez ere, instalazio berrien eraikuntzak Antondegiko ekosisteman sortuko lituzkeen ingurumen-eraginengatik, tokiko kontserbazio-taldeen arabera proiektuak inguruaren degradazio nabarmena ekarriko lukeelako, non eta Donostiako lurretan balio berezia duen ingurune aberatsenetako batean.

Donostiako Udalak eta proiektuan interesatutako enpresak olatu artifizialaren instalazioak Antondegiko ekosistemetan eragingo lukeen kaltea erlatibizatu dute, eta, batzuetan, esan ere egin dute Antondegiko ekosistementzat eta faunarentzat eragin positiboa izango lukeela.

Antondegiko olatu artifizialen instalazio berriak izango lukeen eragin hori nolakoa izango den argitzearren, eta Antondegi Berdea plataformako talde kontserbazionistek eskatuta, txosten tekniko bat osatu da (erantsita) proiektuak Antondegin izango duen eragina aztertzeko. Txosten horretan Antondegiren ingurumen-balioa deskribatzen da, foku nagusia hegazti eta ugaztun komunitateetan jarriz (beste animalia-talde batzuk eta flora ezin izan dira nahi bezain ondo aztertu, baliabide faltagatik). Gainera, Donostiako eta eskualdeko igarobide ekologikoen artean Antondegik duen garrantzia ere aztertu da. Halaber aztertu dira olatu artifizialaren proiektuak ingurunean izango lituzkeen eraginak, zalantzarik gabe instalazioek hartuko luketen eremutik haratago ere zabalduko liratekeenak.

Hurrengo lerroetan, Antondegik dituen balio naturalak eta olatu artifizialen proiektuaren eraikuntzak sortuko lituzkeen eraginak laburbildu ditugu.

Antondegik duen balio naturala:

• Landazabal atlantikoko  paisaia  konplexua dauka, larrez, belardiz, zuhaixkaz, heskaiz eta laborez osatua, eta flora eta fauna aberastasun handia biltzen du mosaiko horretan. Azken 30 urteotan, Donostiak bere landazabal eremuaren ia % 40 galdu du eta Antondegi, testuinguru horretan, udalerriko landa-eremuko azken txokoetako bat da. Gainera, azken urteotan Antondegin egindako fauna-inbentarioek agerian utzi dute udalerrian ondoen kontserbatutako landazabal eremuetako bat dela.
• Antondegiko muinoa eta eremua gune garrantzitsua da hegazti espezie ugarirentzat, bai elikatzeko, habia egiteko, zein atseden hartzeko. Antondegin 117 hegazti espezie behatu dira, horietatik 33 Arriskuan Dauden Espezieen Euskadiko Katalogoan jasoak direnak eta 21 espezie Hegaztiak Kontserbatzeari Buruzko 79/409/EEE Zuzentarauaren I. Eranskinean jasoak. Donostiako hegazti habiagileen atlasaren arabera, Antondegiko eremuan 46 espezie habiagile zenbatu dira,  horietako 4  espezie 79/409/EEE  Zuzentarauaren I.  eranskinean agertzen direnak eta 3 espezie galzorian edo arraro gisa katalogatuta daudenak Euskadiko Katalogoan. Horregatik guztiagatik, Antondegi da Donostian aberastasun ornitologiko handiena duen eremuetako bat.
• Hiri-periferian egon arren eta azalera murritza (100 ha) izan arren, Antondegiko ugaztun-komunitateak garrantzi handia du udalerri mailan, eta guztien artean haragijaleen aniztasuna nabarmentzen da.
• Antondegik balio handia dauka igarobide ekologiko gisa eta Donostiako udalerri barruko eremu ekologiko ezberdinak konektatzea ahalbidetzen du. Donostiako biodibertsitatearen gordailu garrantzitsua da, Urumeak osatzen duen ardatzean dago (Gipuzkoako beste igarobide ekologiko handi bat) eta Foru Aldundiko Ingurumen Sailak proposatutako Gipuzkoako azpiegitura Berdean dago integratuta.

Olatu artifizialen instalazioak eragingo lituzkeen kalteak:

• Antondegin olatu artifizialen urmaela jartzeak Donostiako udalerriko landazabal-paisaia hondatuko luke eta biodibertsitatearen galera garbia eragingo luke, lurzoru urbanizatu gabea lurzoru urbanizatuz ordezkatuz.
• Instalazioak (6,2 hektarea), sarbide berriek (2,8 hektarea) eta instalazioaren funtzionamenduak larriki eragingo liokete Donostian geratzen  zaigun landazabal eremu aberatsenetako eta bakanetako bati, bertako ekosistemaren osotasuna eta funtzionaltasuna arriskuan jarriz. Eremu honetako bioaniztasunean eragin negatibo nabarmena izango luke, bertan bizi diren hainbat espezie desagerraraziz, horietako zenbait legez babestuta daudenak.
• Ezin da ahaztu, gainera, eragin negatibo hori instalazioek okupatutako eremutik haratago ere iritsiko litzatekeela. Olatu artifizialen igerilekuaz gain, sarbide berriak eraiki beharko dira, trafikoa ugarituko da eta pertsonen joan-etorria ere handituko da.

Testu hau sinatzen dutenek (kontserbazioaren eta biologiaren alorreko adituak) adierazi nahi dute, gorago aipatu ditugun argudioak kontuan hartuta, Antondegik balio natural handia duela udalerri mailan eta olatu artifizialen instalazioak ingurumen-eragin nabarmena izango lukeela. Gainera, Europako Itun Berdea, Euskadi 2030 Agenda eta 2050eko Klima Aldaketaren aurkako Gipuzkoako Estrategia aipatu nahi lituzkete. Itun horietan, administrazioek konpromisoa hartu dute, besteak beste,  ekosistemen erabilera jasangarria babesteko, berreskuratzeko eta sustatzeko, eta biodibertsitatearen galera geldiarazteko. Halaber, urbanizatutako azalera ez handitzeko, lurzoru urbanizaezinaren eta habitat naturalaren kaltetan.

¹ 2007an, Antondegin 3.000 etxebizitza eraikitzeko proiektua sustatu zen, baina Donostialdeko Lurralde Plan Partzialak blokeatu egin zuen, jasangarritasun-arrazoiengatik.

Sinatzaileak:

• José Luis Tellería. Zoologiako Katedraduna. Complutense Unibertsitatea.
• Elisa Sainz de Murieta. Geologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea eta Basque Centre for Climate Change.
• Arturo Elosegi. Ekologiako Katedraduna. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Daniel García. Ekologiako Katedraduna. Oviedoko Unibertsitatea.
• Arantza Aldezabal. Biologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Joxerra Aihartza. Biologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Unai Pascual. Ekonomia eta ekologia politiketan doktorean. Basque Centre for Climate Change.
• Maite Arroita. Biologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Alberto de Castro. Biologian doktorea. Ikertzailea.
• Yoana García. Biologian Lizentziatua. Ikertzailea.
• Juan Herrero. Biologian doktorea. Zaragozako Unibertsitatea.
• Anna Sanchez. Itsas Zientzietan doktorea. Bartzelonako Unibertsitatea.
• Juan Arizaga. Biologian doktorea. Ikertzailea.
• Pablo  Palencia.  Ingurumen  eta  Nekazaritza  Zientzietan  doktorea.  Torinoko Unibertsitatea.
• Ana    Galarraga.      Albaitaritzan      eta     Elikagaien     Zientzian     eta     Teknologian litzentziatua. Zientzia-komunikatzailea.
• Mikel Etxaniz. Nekazaritza ingeniari teknikoa. Naturguneen kudeatzailea.
• Guillermo Roa. Kimikan doktorea. Ingurumen-dibulgatzailea.
• Mirene Begiristain. Ekonomian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Javier Ferreres. Albaitaritzan lizentziatua. Ingurumen-kudeatzailea.
• Núria Roura. Ingurumen Zientzietan doktorea. Gironako Unibertsitatea.
• Javier Fernández-López. Biologian doktorea. CNRS.
• David Amblas. Geologian doktorea. Bartzelonako Unibertsitatea.
• Iñaki Sanz-Azkue. Biologian Lizentziatua. Ingurumen-aholkularia.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

https://datawrapper.dwcdn.net/VePjb/3/

Datu hauek Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburu Javier Hurtadok (PSOE) Eusko Legebiltzarrera bidalitako txosten baten parte dira, Iker Casanova EH Bilduko ordezkariak egindako galdera bati erantzunez. Galdera horren arabera, etxebizitza horien azken bost urteetako bilakaera ere eskatzen zen. Datu horien arabera, gaur egungo 4.047 etxebizitzek eta logelek 2017an zegoen eskaintza % 64 handitu dute. 2016an Turismoaren Legea onartu zen, eta 2018an are gehiago mugatu zen bizitoki horien erregulazioa. Euskadin nahitaezkoa da erregistratzea, Interneteko erreserba-plataforma asko baitaude ezarrita. Plataforma horiek ‘pirata’ moduan jarduten zuten, eta beste urrats batzuk eman behar dira, hala nola atarian bereizgarri bat jartzea. Urteka, 2017an 2.464 etxebizitza eta logela ziren guztira, 2018an 2.961, 2019an 3.704, 2020an 3.876 eta 2021ean 4.047.

https://www.eldiario.es/euskadi/donostia-concentra-40-pisos-turisticos-euskadi_1_8860048.html