Duela bi aste, hain zuzen ere, oposizioko talde politiko guztiekin bildu ginen areto honetan, Arte Ederren Jauregia eraisteko lanen hasiera klandestinoa salatzeko eta udal lizentziaren eta EPPUCren hirigintza-fitxaren aurka bi lege-errekurtso jarri zirela iragartzeko.
Denbora horretan frogatu da birgaitzeko esku-hartze positibo gisa aurkezten gintuztela behin eta berriz, eta hori esku-hartze suntsitzailea dela. Egiaztatu dugunez, eraikin historikoaren egitura eta barne-banaketa erabat desagertzea dakar, bai eta fatxaden jatorrizko diseinuan aldaketa garrantzitsuak egitea ere.
Jabetzaren proiektuak, robotizatutako lurpeko 3 garaje-solairu, 84 turismo-ostatu eta 2 altuerako altxaera berri bat gaitzen dituenak, Espainiako zinematografo zaharrenaren osotasunaren eta benetakotasunaren aurka egiten du, haren ondare-balioa baliogabetuz.
Ikusi dugunez, Monumentu eta Lekuen Nazioarteko Kontseiluko lehendakaria Donostiako alkateari zuzendu zaio, adituen desadostasuna azalduz kultura-esanahi unibertsala duen higiezin baten galera tamalgarri eta atzeraezinaren aurrean, bere tipologiaren barruan bizirik dirauen bakarra baita. Ez dute zalantzarik erabaki hori higiezinen espekulazioari egozteko.
Gogora dezagun azken urteak gero eta egonezin handiagoak markatzen dituela hirian, eraispenen etengabeko jarioak eraginda. Gizarte-alarmaren ondorioz, ondoz ondoko bi luzamendu onartu dira, eta, horiekin batera, aldaketa partzial bat eta KEBPBren berrikuspen orokor bat egin dira, arazo hori konpondu gabe jarraitzen dutenak. Ondare-galerek eraikin mota guztiei eragin diete, eta bereziki landetxe historikoei. Desagertze esanguratsuenen artean, honako hauek aipatu behar dira adibide gisa:
Villa Kanimar, Villa Txomin, Miracruz 19, Villa Stella Maris, Villa Saga, Villa Zerutxo, Villa Narcisa, campus EUTG, caserío Txanponenea, caserío Erbetegi, fábrica OASA, Villa Torata o Villa Supervielle.
Barruko eraispenak edo hustuketa osoak ere orokortu dira, hala nola:
Artzain Onaren plaza 5, Elkano 10, Gipuzkoa plaza 2 eta 11, Hondarribia 9, Arrasate 51 edo Aldamar 32, askotan atari baliotsuak suntxituz.
Donostia da etxebizitzen m2 garestienaren prezioa (salmentan zein alokairuan) duen hiriburua, eta, horrez gain, hotelen errentagarritasuna handiena duen hiria ere bada, estatuko rankingaren buruan. Turismo-ostatuen ezarpena masiboa izaten ari da: udal gobernu honek 30 lizentzia baino gehiago eman ditu denbora errekorrean, kasu askotan babestutako eraikinei eraginez. Horien artean:
Zenit hotela (Mariaren zerbitzariak), Gorka Room Mate, Arbaso, Villa Favorita, Villa Katalina, Villa Eugenia (Jai Alai), Villa Victoria (San Bartolome kalea), Catalonia (Mariaren Konpainiaren komentua), ABBA (Vastameroli jauregia), Boutique Bidaia (Ategorrieta), SanSeBay (Mari kalea), Vista (Urbieta kalea, 51). Eta prestatzen: corazón de María, María Inmaculada, Villa Nª Sª de Iziar (Paseo de la Fé) eta 84 apartamentu turistiko Bellas Artes eraikinean.
Turismo-prozesuak mugikortasunean eragiten du, hiriko erdiguneetako aparkalekuak biderkatzen baititu: atzo bertan 320 aparkaleku baimendu ziren Grosen, Maria Inmaculadaren klaustroa suntsituz. Hotelak ugaritzearen ondorioz, prezioak igo egin dira higiezinen sektorean, eta, ondorioz, ezinezkoa da etxebizitza eskuratzea. Nahikoa da esateko hiri-espazioaren merkantilizazio-prozesu horri, gizartean eta kulturan ondorio larriak izango dituena.
Zoritxarrez, Bellas Artes-a oraintsuko jitearen adierazle ezin hobea bihurtu dira: enpresa gutxi batzuen irabazi-nahiak asetzean zentratutako kudeaketa, donostiarren interes kolektiboan baino gehiago. Babes-erregimenaren beherapen progresiboa enkarguzko hirigintzaren adibide garbia da, eta zalantzan jartzen du hiri-eredua. Hiri-ikono hori hutsaltzea, beste behin ere turismo-aprobetxamenduaren mesedetan sakrifikatua, nahi ez dugun hiriaren metafora da.
Eraikin hau erabiltzen ez den zinema zahar bat baino askoz gehiago delako. Donostiarren belaunaldiek asko maite duten sinboloa da, eta agian horregatik lortu du herritarren sektore zabal batean ezkutuko kezka bideratzea. Hamaika helburu eta ideologia dituzten dozena bat elkartek bat egin dute, eraispenaren aurka egiteko eta hirigintza-kudeaketa askoz jasangarriagoa eta pertsonen benetako beharrei arreta jartzen diena eskatzeko. Talde hauek parte hartzen dute ekimen horretan:
- ÁNCORA
- ONDARE
- ERDIAN BIZI
- BIZILAGUNEKIN
- PARTE ZAHARREAN BIZI
- AMARA BERRI AUZO ELKARTEA
- AMARA BAI
- DONOSTIA DEFENDATUZ
- HARITZALDE
- BELARTZA 2 GELDITU
- PARKEA BIZIRIK
- SATORRALAIA
Azken finean, udal gobernua bakarrik geratzen ari dela egiaztatu dugu:
1) Oposizioak Arte Ederretan egindako esku-hartzea kritikatu du.
2) Estatuko eta nazioarteko adituek alkateari gogorarazi diote hori ez dela eraikinaren etorkizunerako irtenbide egokia.
3) Eta, orain, herritarren elkarteek ere gobernantza-eredu horren aurka egiten dute, interes pribatuetara tolestuta.
Eraikinaren aldeko manifestazio handi baten deialdia egin nahi dizuegu. Datorren larunbatean, hilak 30, hasiko da, 12:00etan, zinematografotik bertatik, eta Bulebarrean amaituko da, “BELLAS ARTES, ZINEMA HISTORIKOA BAINO ASKOZ GEHIAGO” lemapean. Gu bezala etengabeko eraispenengatik, hiriaren identitate-galeragatik eta harrizko kartoizko dekoratu bihurtzeagatik, biztanleak eremu periferikoetara mugitzeagatik eta, azken batean, udal-kudeaketak azken urteotan hartu duen norabide espekulatiboagatik kezkaturik dauden guztiei atxikitzeko gonbita egiten diegu.
Udal-gobernuak atzera egin dezake, eraikin sinboliko hori ez suntsitzeko tresna juridikoak baititu. Zinemarik zaharrena Bilbon egongo balitz, zalantzarik gabe, hura zaharberritzeko baliabide publiko nahikoak erabiliko ziren eta kultura-ekipamendu gisa mantenduko ziren.