https://www.diariovasco.com/san-sebastian/2000-personas-protestan-20220618210735-nt.html
https://www.diariovasco.com/san-sebastian/sirimiri-paloma-gorrion-20220619135310-nt.html
Donostiako hainbat auzo elkarte eta herri mugimenduak elkarlanean ari dira hiri eredua aldatzeko behar larriaren aurrean. Helburu horrekin aldarrikapen partekatuak egiteko ekimenak martxan jarriko dituzte. Donostiar gero eta gehiagoren sentipena argia da: hiria ez da bizilagunen beharren arabera aldatzen ari eta botere publikoek hiria herritarrentzat pentsatzeari eta horren arabera jarduteari utzi diote, administratzaile eta ekimen pribatuaren zerbitzu-emaile bihurtuta. Hirigintza merkatu turistikoen eta inbertsoreen interes espekulatiboen mendean jartzearen ondorioz, kolektibitateari kalte handiak eragiten ari zaizkio. Interes ekonomiko pribatuen arabera bideratzen dira donostiarrei zuzenean eragiten dieten erabaki garrantzitsuak, eta eredu horrek ondorio gero eta kaltegarriagoak eragiten ditu herritarren gehiengoaren bizi-baldintzetan:
Etxebizitza larrialdia: erosketa eta alokairu prezioek gora egiten dute, eta ez zaie mugarik jartzen funts putreei edo merkatu turistikoei etxebizitzarekin espekulatzeko. Etxe-kaleratzeek jarraitzen dute eta belaunaldi gazteak eta ahalbide gutxiko bizilagunak Donostiatik kanporatuta izaten ari dira.
Hiriaren ekonomia eredu prekarizatzailea: gain-esplotazio turistikoak langileen baldintzen okertzea ekarri du. Hiriaren egitura ekonomikoa desorekatu da, lan-baldintza ezegonkor eta kaskarrak ugarituz. Epe-motzeko etekinek soilik gidatuta, jasangarria ez den eredu baten alde egin da apustu.
Kalearen merkantilizazioa eta masifikazioa: hiri-espazioaren kudeaketan interes komertzialei ematen zaie lehentasuna, zaintza, jolas eta kontsumora bideratzen ez diren harreman sozial jardueren kaltetan. Horrek zenbait auzotan bizitzea eta bizimodu duina garatzea eragozten du, kontsumorako eta aisialdirako gune soil bihurtzeko arriskuan direlarik. Halaber, Mozal Legearen eta Zibismoaren Ordenantzaren aplikazioaren ondorioz, protesta soziala zigortzen da.
Hiriaren elitizazioa: egungo hiri-ereduak desberdinkeria sozialak areagotu eta aberastasuna esku gutxitan pilatzea dakar, kaltetuen gertatzen diren jendeen bazterketaren ondorio guztiekin. Fokuak aberastasunean eta luxuan jartzen diren bitartean, kale egoeran bizi diren donostiarrak edo bizitza duinaren mugan daudenak ezkutatu eta isilarazi egiten dira.
Hirigintza politika erasokorrak azeleratu egin dira: horren lekuko ditugu Donostiako erdialdean metroaren zentzugabekeriazko eraikuntza, auzo guztietan egitasmo urbanistiko polemikoen ugaritzea, hotel eta alojamendu turistikoak mugagabe hedatzea, merkatal-gune handi gehiago zabaltzea, eta udalerrian gero eta urriagoak diren ingurune naturalen nahiz baserri-lurren txikizioa dakarten Belartza Goiako makro-poligonoaren eta Antondegiko “olatu artifizialen” proiektuak, besteak beste, edozein garapen iraunkorren kontra.
Ondare arkitektonikoaren suntsiketa: Astero eraikin historikoren bat suntsitzen edo husten da, higiezinen eta turismoaren presioa gero eta handiagoa delako. Donostia da Ondareari buzuzko Nazioarteko Alerta bat duen hiri bakarra, Arte Ederren Jauregiaren eraispena salatzeko. Babes Plan Bereziaren gabeziak direla eta, hiri-irudiaren eta nortasun kolektiboaren gaineko inpaktu atzeraezina eragiten ari da.
Herritarren antolaketaren eta mugimenduen jazapena: Mozal Legearen eta Zibismoaren Ordenantzaren aplikazioaren ondorioz, gero eta murritzagoak dira oinarrizko eskubide sozial, zibil eta politikoak Donostian. Jendarte mugimenduak zigortzen dira protesta soziala zapuzteko asmoz. Donostia Mozal Hiria bihurtu dute.
Udalak Hiri-Antolamendurako Plan Orokorra berritzeko abiatu duen prozesua dela eta, orain arteko bidetik jarraituz gero, Donostiaren eta donostiarron etorkizuna epe luzera gehiago baldintzatzeko eta serioski kaltetzeko arriskua ikusten dugu. Itxurazko parte hartze prozesuen gibelean, entzungor egiten diete indar ekonomiko nagusiekin bat ez datozen iritziak ematen dituzten eta bestelako hiri-eredua defendatzen duten donostiarrei.
Hori denagatik, hiria merkatu-interesen menpean jartzen duten politikei aurre egiteko eta eredua herritarren eta auzoen beharrei begira eraldatzeko indarrak biltzea premiazkoa dela nabarmentzen dugu. Hau da, bakoitzak bere auzoan eta jarduera eremuan lan egitearekin batera, auzi honetan kezka berdintsuak partekatzen ditugun talde eta pertsona guztien artean eragitea ezinbestekoa da gure ustez.
Elkarlan honen lehen urrats gisa, hurrengo asteetan hainbat ekimen bultzatuko ditugu eta ekainaren 18n manifestaziorako deia egiten dugu, 18:00tan Araba Parketik abiatuta, honako goiburupean:
Azken urteetan hirian turistifikazio prozesu kezkagarria eman da. Turismoa zentroan jarri nahi izan dute bertatik etekin ekonomikoa ateratzen duten inbertsiogileek eta hauen zerbitzura jarduten duten politikari eta hedabideek.
Hiria erabat desorekatu da denbora gutxian; eredu ekonomikoari dagokionez, bizitza sozial eta komunitarioari dagokionez, eta ingurumenari dagokionez, bereziki. Atzerriko bisitari eta inbertsiogileak erakartzeari begirako hiri-eredua dago indarrean Donostian eta horrek gero eta gehiago zailtzen ditu donostiarren bizitzak.
Hiri-eredua aldatzea behar-beharrezkoa ikusten dugu eta aldaketa horren norabidea desazkunde turistikoaren bidetik heldu behar delakoan gaude. Turismoa zentroan duen hiri-eredutik herritarren bizitzak erdigunean jarriko dituen eredura trantsizioa egin behar da. Elite gutxi batzuen luxuak ezin du gehiengoaren ongizatea zalantzan jarri.
Horregatik ari gara antolatzen eta indarrak biltzen hiriko beste elkarte eta taldeekin. Bat eginik soilik lortuko dugu diruzaleei mugak jarri eta Donostia herritarrontzat berreskuratzea.
DONOSTIA BERRESKURATU! HIRI-EREDUA ALDATU!
Ekainak 18, 18:00an, Araba parketik
MANIFESTAZIOA
2020ko abenduan Donostiako Udalak jakinarazi zuen surfa egiteko olatu artifizialen instalazio bat eraikitzeko proiektua abiatuko zuela Antondegin, hiriko perimetro berdean kokatutako 100 hektareako muino urbanizatu gabean1.
Proiektuaren hainbat ertzek eztabaida sorrarazi zuten gizartean, batez ere, instalazio berrien eraikuntzak Antondegiko ekosisteman sortuko lituzkeen ingurumen-eraginengatik, tokiko kontserbazio-taldeen arabera proiektuak inguruaren degradazio nabarmena ekarriko lukeelako, non eta Donostiako lurretan balio berezia duen ingurune aberatsenetako batean.
Donostiako Udalak eta proiektuan interesatutako enpresak olatu artifizialaren instalazioak Antondegiko ekosistemetan eragingo lukeen kaltea erlatibizatu dute, eta, batzuetan, esan ere egin dute Antondegiko ekosistementzat eta faunarentzat eragin positiboa izango lukeela.
Antondegiko olatu artifizialen instalazio berriak izango lukeen eragin hori nolakoa izango den argitzearren, eta Antondegi Berdea plataformako talde kontserbazionistek eskatuta, txosten tekniko bat osatu da (erantsita) proiektuak Antondegin izango duen eragina aztertzeko. Txosten horretan Antondegiren ingurumen-balioa deskribatzen da, foku nagusia hegazti eta ugaztun komunitateetan jarriz (beste animalia-talde batzuk eta flora ezin izan dira nahi bezain ondo aztertu, baliabide faltagatik). Gainera, Donostiako eta eskualdeko igarobide ekologikoen artean Antondegik duen garrantzia ere aztertu da. Halaber aztertu dira olatu artifizialaren proiektuak ingurunean izango lituzkeen eraginak, zalantzarik gabe instalazioek hartuko luketen eremutik haratago ere zabalduko liratekeenak.
Hurrengo lerroetan, Antondegik dituen balio naturalak eta olatu artifizialen proiektuaren eraikuntzak sortuko lituzkeen eraginak laburbildu ditugu.
Antondegik duen balio naturala:
Olatu artifizialen instalazioak eragingo lituzkeen kalteak:
Testu hau sinatzen dutenek (kontserbazioaren eta biologiaren alorreko adituak) adierazi nahi dute, gorago aipatu ditugun argudioak kontuan hartuta, Antondegik balio natural handia duela udalerri mailan eta olatu artifizialen instalazioak ingurumen-eragin nabarmena izango lukeela. Gainera, Europako Itun Berdea, Euskadi 2030 Agenda eta 2050eko Klima Aldaketaren aurkako Gipuzkoako Estrategia aipatu nahi lituzkete. Itun horietan, administrazioek konpromisoa hartu dute, besteak beste, ekosistemen erabilera jasangarria babesteko, berreskuratzeko eta sustatzeko, eta biodibertsitatearen galera geldiarazteko. Halaber, urbanizatutako azalera ez handitzeko, lurzoru urbanizaezinaren eta habitat naturalaren kaltetan.
1 2007an, Antondegin 3.000 etxebizitza eraikitzeko proiektua sustatu zen, baina Donostialdeko Lurralde Plan Partzialak blokeatu egin zuen, jasangarritasun-arrazoiengatik.
https://datawrapper.dwcdn.net/VePjb/3/
Datu hauek Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburu Javier Hurtadok (PSOE) Eusko Legebiltzarrera bidalitako txosten baten parte dira, Iker Casanova EH Bilduko ordezkariak egindako galdera bati erantzunez. Galdera horren arabera, etxebizitza horien azken bost urteetako bilakaera ere eskatzen zen. Datu horien arabera, gaur egungo 4.047 etxebizitzek eta logelek 2017an zegoen eskaintza % 64 handitu dute. 2016an Turismoaren Legea onartu zen, eta 2018an are gehiago mugatu zen bizitoki horien erregulazioa. Euskadin nahitaezkoa da erregistratzea, Interneteko erreserba-plataforma asko baitaude ezarrita. Plataforma horiek ‘pirata’ moduan jarduten zuten, eta beste urrats batzuk eman behar dira, hala nola atarian bereizgarri bat jartzea. Urteka, 2017an 2.464 etxebizitza eta logela ziren guztira, 2018an 2.961, 2019an 3.704, 2020an 3.876 eta 2021ean 4.047.
https://www.eldiario.es/euskadi/donostia-concentra-40-pisos-turisticos-euskadi_1_8860048.html
Pentsioen eta hotelen hazkunde neurrigabeak hiriko eredu ekonomikoa desorekatzen du eta donostiarrak kanporatzen ditu. Donostiaren turistifikazioaren eta azken urteotako galbidearen adierazle garbia da.
2011. urtean 101 hotel-establezimendu (hotelak eta pentsioak) zeuden Donostian. 2021ean 155 dira. EAJ eta PSOEren arteko egungo koalizioak Udala gobernatzen duen urteetan, 45 establezimendu gehiago daude (6 urtetan!!!).
2020 eta 2021 artean zabaldu ziren zurrumurru interesatu askoren ziotenaren kontrara, COVID-19aren pandemiak ez du murriztu hirian irekitako establezimendu kopurua.
https://eu.eustat.eus/euskadiko_turismoko_datu_esploratzailea_hotelak.html
Donostiako Udalak eta Aparture alokairu turistikoko etxebizitzen elkarteak hiriko pisu turistiko batzuetan hondakinak sailkatzea sustatzeko ekimena aurkeztu berri dute egunotan. Bizilagunekin plataformatik salatu nahi dugu ekimen honek zuriketa eta iruzur ariketa bikoitza ezkutatzen duela.
Batetik, Udalaren aldetik. Donostia Gipuzkoan hondakin gutxien birziklatzen duen udalerria da. Udal Gobernuak ez du hondakinen sailkapena sustatzeko ekimen esanguratsurik bultzatu bere gobernu aldian eta, gainera, Udal Gobernuan dauden bi alderdiak donostiarron osasuna eta ingurumena erasotzen erraustegiaren bultzatzaile nagusiak dira. Turismoa klima aldaketaren eragile nagusietako bat da. Donostiatik 100 km-ko erradioan 5 aireportu egotea, uharteko naturgunea turisten bisitaleku bihurtzea, Antondegin surf-parka egin nahi izatea, Belartzan merkatalgune erraldoia eraikitzea eta beste hainbat adibide aipa genitzake Donostiaren turistifikazioa ingurumenarentzat mehatxu bat dela azaltzeko. Hutsaren hurrengo eragina du ekimen honek, benetan esanguratsuak diren kalte ekologikoen alboan. Greenwashing edo zuriketa berdea da.
Bigarrena, Aparture lobbyaren aldetik. Bere pisu turistikoetan inongo konpromisorik eskatzen ez dion ekimen honen bidez, lortzen du Donostiako Udalak bere negozio pribatuak promozionatzea. Udalak zilegitasuna ematen die hiriaren turistifikazioaren eta etxebizitza larrialdiaren funtsezko eragile hauei. Hala egin izan du beti pisu turistikoen ordenantza ilegala onartu zuenean, plan orokorra aldatu zuenean arauditik kanpo zeuden pisuei baimena emateko; baita pisu ilegalak detektatzen lan egiten zuten inspektoreak kendu zituenean ere. Erakunde publikoetatik etxebizitzak negoziorako erabiltzen dituztenen alde egiten dute behin eta berriz.
Desazkunde turistikoaren alde benetako neurriak ezartzeko ordua dela aldarrikatu nahi dugu. Alokairu turistikoko pisuak mugatu, murriztu eta epe laburrean hiritik desagerrarazi behar direla uste dugu. Etxebizitza larrialdiaren konponbidea lehentasunezko helburua izan behar da; gehienon arazoarekin aberasten diren gutxi horiei bidea moztu behar zaie. Azkenik, zero zabor helburua lortu, ingurumena zaindu eta klima larrialdia geldiarazteko benetako ekimen eta politikei gure babes osoa adierazi nahi diegu. Horregatik iruditzen zaigu onartezina iruzur bikoitza. Ez dugu zuriketa berde hau irensten.
Donostiako BiziLagunEkin plataformak salatu du Gipuzkoako hiriburuko kaleetan turismoak klima-aldaketarekin duen lotura, Aldaketaldia ekimenaren barnean. Kolektiboak azpimarratzen duenez, munduan «karbono dioxidoaren (CO2) isurketen % 8 turismoak eragindakoak dira», eta, beraz, arlo horretan desazkundearen alde egiten du. Asier Basurto kideak eman dizkigu xehetasunak.
Klima larrialdiaren aurka ALDAKETALDIA ekimenaren baitan bildu gara aurten ere hamarnaka eragile. Hainbat egunetan ekimen desberdinak aurrera eraman ditugu; tartean, Zaldibarko zabortegiaren hondamendia gogoratu eta erantzukizun politikoak eskatzeko manifestazioa. Ekintza guzti hauen atzean dauden ideiak eragileok sinatutako manifestuan daude.
Donostiako kaleetan turismoak klima aldaketarekin duen loturan arreta jartzen duten muralak itsatsi ditugu BiziLagunEkin plataformako kideok.
Karbono dioxido (CO2) isurien %8 turismoak eragindakoa da.1
Gure ohituretan eta bizimoduan, garraio-azpiegituren inguruko erabakietan, hiri-ereduan eta lurralde antolaketan jokatzen dugu etorkizuna.Krisi ekologikoa gurean hasten delako.Hiriko eta lurraldeko bizitza beste oinarri batzuen gainean eraikitzea presazkoa da.
Donostia desazkunde turistikorantz.
1 Lenzen, M., Sun, YY., Faturay, F. et al. The carbon footprint of global tourism. Nature Clim Change 8, 522–528 (2018). https://doi.org/10.1038/s41558-018-0141-x
11:00, hitzaldia eta mahai-ingurua ES + EU
Eta turistifikazioarekin zer? Tsunamiaren aurrean estrategiak
Ana Lucía Nacher Cobo, laskellys.org-eko zuzendari ordea
Elena Ramirez Boixaderas, BizilagunEkin plataformako kidea
https://online.tabakalera.eus/es/video/feministaldia-sismika-2021-11-20-goiza/