Ekimen honek tonu alai eta ironikoan salatu nahi du aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten dituela.
Plataformaren esanetan, ospakizun hau protesta eta aldarrikapenerako modu bat da: aldaketa klimatikoa aukera komertzial gisa aurkezten duten diskurtsoei aurre egitea, eta turismoaren hazkunde mugagabea normalizatzea arriskutsua dela ohartaraztea. Bizi baldintza duinak defendatu eta arduragabekeria instituzionala salatzea dute helburu, umorea eta festa bidez.
Gogorarazi dute turismo jarduerak mundu mailako CO₂ emisioen %8 eragiten duela, eta hortaz, klima larrialdiaren eragile nagusietakoa dela. Hala ere, tenperatura igoera aukera ekonomiko gisa baliatzen ari dira interes pribatu batzuek, batez ere hondartza-turismoaren bidez etekinak handitzeko.
Festa Ilunki Kultur Elkartean izango da, maiatzaren 30 ostiralean 18:00etatik aurrera, eta mojitoak, janaria eta DJ Miau izango dira giro tropikala eta aldarrikatzailea sortzen.
Iazko udako turistifikazioaren aurkako mobilizazioak hurrengoen haziak dira; eta lurralde turistifikatuen eraldaketa sozioekonomikoaren haziak.
Hamarkadak dira gure lurraldeen ustiapen turistikoak kontrako erreakzioak eta mobilizazioak eragiten dituela, baina joan den udakoak jauzi garrantzitsua izan ziren, kalitateari eta kantitateari dagokionez. Udaberrian, Afrika ipar-mendebaldeko ‘Kanariar Uharte’ ultraperiferikoak kalera atera ziren, ‘Canarias agortzen ari da!’ eta “Canariasek muga bat du” esateko. Mobilizazio hauek parte-hartze masiboa eta denetarikoa izan zuten, aurretik inoiz ikusi gabekoa. Txinparta laster zabaldu zen Mallorca, Bartzelona, Kantabria, Donostia, Alacant, Menorca, Cadiz, Granada… Herritarren mobilizazio horiek bat egiten zuten gure lurraldeak ez direla saltzen esatean, turismoaren hazkundeari mugak jartzea aldarrikatzean, norabide aldaketa premiazkoa zela eskatzean eta desazkunde turistikoaren bidea irteera gisa aipatzean.
Gehienak manifestazio jendetsuak edo aurrekaririk gabeak izan ziren, munduari bira eman zioten irudiekin. Eta sendotu zuten turismoaren inguruko kontakizun bat duela gutxi arte pentsaezina zena. Jendea pobretzen duen erauzketa-industriaren kontakizun errealista, etxebizitza eskuragarria ezinezko egiten duena, ekonomia eta lana sektore bidegabe eta ustiatzaile honetan kontzentratzen dituena. Krisi ekologiko betean ura, airea eta lurzorua kutsatzen dituen industria bat, planetaren berotzearen erantzule diren isurketen % 9 eragiten duena. Energia eta baliabide naturalei dagokienez, lurraren gaitasun biofisikoa agortzen duena, lurraldea, merkataritza eta zerbitzuak, azpiegiturak eta garraio publikoa, dirulaguntzak eta sektore publikoaren pribilegioak bereganatzen baititu. Inpaktu horiek guztioi eragiten digute, baina ez modu homogeneoan, egiturazko bidegabekeriak areagotzen baitituzte: turistifikazioaren esplotazioa nabarmenagoa da arrazakeriaren, generoaren, sexu-orientazioaren edo kapazitismoaren ondoriozko diskriminazioak jasaten dituztenengan, eta intersekzionalki eragiten du.
Covid pandemia krisi bereziki krudela izan zen lurralde turistifikatuetako biztanleekin, eta, aldi berean, desazkunde turistikoari buruzko gure tesien berrespena ekarri zuen. Administrazio publikoaren eta sektore pribatuen erreakzioa, ordea, are gogorragoa izan da: turismoaren sektoreari emandako laguntza handitu egin da, pandemian finantza-erreskatearen itxura hartu baitzuen, eta turismo-lobbyek eta botere publikoek arreta desbideratzeko estrategia berriak sortu baitituzte. Status quo-a mantentzen duten bitartean gauzak aldatu egiten direla simulatzera bideratzen dute diskurtsoa piromano hauek. Hala, ekonomia urdina, jasangarritasuna, politika isolatu gisa fiskalitatea handitzea, kalitatezko turismoa eta elitizazioa, kultura- eta kirol-ekitaldiak eta -makroekitaldiak koartadak dira hazkunde turistikoa legitimatzeko. Egia esan, betiko injustizia eta esplotazio ekuazio beraren birformulazio zabarrak dira: botereak eta kapitalak irabazten dute; jendeak, lurraldeak eta planetak galtzen dugu.
Turistifikazioari mugak ezartzeko ekintza bakoitza kontzientzia kolektibo gero eta handiagoaren adierazpena da. Gaur egun, turismo-monolaborantza gizarte-eztabaiden parte da, eta lurralde turistifikatuetako biztanle gehienek baztertu egiten dute. Manifestazio bakoitzak une bat markatzen du eta, batzuetan, inflexio-puntu bat. Testuinguru honetan, 2018an jaio zen Turistifikazioaren aurkako Europako hegoaldeko sareak (SET) topaketa hau antolatu du eskualdeen arteko laguntzarako gune gisa, hamabost lurralde baino gehiagoren parte-hartzearekin eta Bartzelonako nahiz Kataluniako pertsona eta gizarte-mugimenduekin.
Hiru egun izango dira elkarri entzuteko eta eztabaidatzeko, taldekako ikaskuntzarako, elkartrukerako eta sorkuntzarako: gure mezuen eta ekintzen irismena nola zabaldu hausnartu behar dugu, mobilizatzeko, antolatzeko, komunikatzeko eta politikan eragiteko modu berriak erabiliz. Lurraldeek, bertan bizi direnek eta planeta osoak behar dituzten aldaketak eta politikak bultzatu behar dira: turismo-ustiapenari mugak jarri behar zaizkio, ekoizpen-ereduak eraldatu behar dira, bizitza eta ekosistemak erdigunean jarriz. Amaitu behar da espazioen, baliabideen eta biztanleriaren kontsumo itsu eta mugagabearen turismo ereduarekin.
Horretarako, lurraldeetako egoerari eta kolektibo parte-hartzaileen ekintzari buruzko elkarrizketak, tailerrak eta eztabaidak egingo ditugu: diagnostikoa, mobilizazio-modu berriak, etxebizitza, lan-borrokako estrategiak, mugikortasuna, krisi ekologikoa, distrakzio-estrategiak, turismoa murrizteko neurriak eta produkzio-birmoldaketa. Jardunaldiei amaiera emateko, ekintza sinboliko bat egingo dugu Sagrada Familiaren inguruan, lurralde desberdinen artean koordinatutako turistifikazioaren aurkako hurrengo mobilizazioak abiarazteko.
Topaketa arrakastatsua da dagoeneko existitzen delako eta auto-antolaketatik egiten delako. Gaur, gainera, iragarri nahi dugu datorren ekainaren 15ean SET sareko lurraldeek manifestazioak egingo ditugula turismo-monolaborantza horren aurka, eta modu koordinatuan egingo dugula, lelo komun bati jarraiki. Europa hegoaldeak turistifikazioaren aurka duen ahotsa kontinente osoan eta haratago entzungo da, planeta suntsitzen duen su turistikoarekin amaitzeko, eta ustiatzen dituen lurraldeen ezinbesteko eraldaketa sozioekonomikoa behingoz hasteko.
Pasa den abenduan jakin zen 2030ean Espainia, Maroko eta Portugalen jokatuko den Munduko Futbol Txapelketako egoitzetako bat izateko izendatu zutela Donostia. Hiriko bizilagun elkarteen, herri mugimenduen eta biztanleen artean kezka sortu duen izendapena da, kezkatzeko arrazoiak nabarmenak baitira.
Donostia turistifikazio prozesu basati bat bizitzen ari da, azken hamarkadan nabarmen azeleratu dena eta bertako bizilagunei kalte larriak eragiten ari dena. 2015 eta 2024 urteen artean, hiriko hotel kopurua %40,3 hazi da eta eskaintzen diren ostatu plazen kopurua %69,2. Hirira iritsi diren turisten sarrerak %77,8 handitu dira; espainiar estatukoak %35,8 eta atzerrikoak %120,9. Urte horietan, etxebizitzaren erosketa prezioa %47,36 hazi da eta alokairuaren prezioa %44,54. Bertako herritarrak hiritik kanporatuak izaten ari dira, espazio publikoa interes komertzialen arabera eraldatua izaten ari da, azpiegiturak turismo-industriaren beharren arabera diseinatzen dira, bertako hizkuntza eta kultura marketing helburuetarako fetitxizatzen dira eta abar.
Mundiala baino 6 urte lehenagotik kolapsoa aurreikusten da. FIFAk berak Maroko, Portugal eta Espainiaren hautagaitza aztertuz 2024ko azaroan argitaratutako txostenean[1] aipatu zuen, Donostian dagoen ostatu-plaza kopurua ez dela nahikoa izango Munduko Futbol Txapelketak erakartzea aurreikusten den bisitari kopuruari ostatu emateko. Donostiako hotel, ostatu, hostel eta abarrek gainezka egingo dutela kalkulatzen dute antolatzaileek. Horren konponbide edo lasaigarri bezala aipatzen zuten Biarritz edo Baiona gertu daudela Donostiaren gainezkatzea sostengatzeko eta, gainera, Airbnb bezalako baliabideak kontuan hartu behar direla hiriko gaitasuna ulertzeko. Mugikortasunari dagokionez, txosten berean FIFAk aipatzen zuen kirol ekitaldien inguruko bizitegi eta merkataritza zonaldeen eraginez trafikoaren kudeaketarako plan bereziak martxan jartzea eskatu duela gertakariak.
Azken asteetan, Espainiako hedabideetan Donostia egoitza gisa izendatzeko prozeduran egon den gardentasun falta agerian jarri da. Gainera, Donostiako Udalak (talde politiko guztien adostasunez) onartu du Mundialetik eratorritako beharrak gora-behera eskaintzen diren ostatu plazen proportzioa ez handitzeko konpromisoa.
Gutuna sinatzen dugun elkarteek salatzen dugu Mundiala Donostian jokatuz gero ekitaldiak hiriaren turistifikazioa areagotuko duela eta erakunde publikoek turismo industriaren mesedetan jokatzen jarraituko dutela. Hartutako erabakia atzera botatzeko eskatu diogu FIFAri eta gaian sakondu nahi izatekotan gure laguntza eskaini diogu. Turismoaren hazkundearen kalteei erantzuteko modu bakarra desazkunde turistikoaren bideari ekitea dela ere adierazi diogu.
Behobia-San Sebastian lasterketa bueltan da, eta lehen izen emateak zabalik dira jada. Oraindik ez dakigu zein izango den aurtengo korrikalarien kopurua, baino ideia bat egin dezakegu. 2015ean, lasterketak bere partaidetza puntu gorena lortu zuen, korrikalari kopuru handiena erregistratuz, 34.000 inguru. Ordutik, parte hartzaileen kopuruak behera egin badu ere, iaz, trenbide bidezko garraioan arazo logistikoak direla eta, 27.000 inskripzio izan ziren guztira.
Dortsal orokorra erosteko epea maiatzaren 7an irekiko da, baina badaude lehenago lortzeko aukerak ere. Ohiko korrikalariek, adibidez, apirilak 2tik erosi dezakete beraien dortsala, errepikatzen dutenentzako oparitxo gisa detaile polita, aurreko urtean sei ordutan 17.000 dortsal saldu zituztela kontuan izanda. Baina, lasai, badago beste lasterbide bat: pakete turistikoa erostea, hori ere apirilak 2tik dago irekita. Kontuan izanda, lehengo urteko datuen arabera, parte hartzaileen %78 Gipuzkoa kanpotik datozen korrikalariak direla, negozio biribila prestatu dute antolatzaileek. Pakete turistikoan soilik hamabi hotel daude aukeran, baina, lasai, promozio hau gabe geratzen direnentzat milaka pisu turistiko eta 160 hotel inguru geratzen dira oraindik gure Donostian.
Askotan, esaten digute kirol makro ekitaldiek aberastasuna dakartela, eta munduaren aurrean herri gisa aurkezteko aukera direla. Baina betikoek betetzen dituzte poltsikoak. Ez herritarrok, ez langileok, ez dugu aberastasun hori jasotzen. Adibide bat: hotelek izaten dituzten irabazien %20 soilik bideratzen dute soldatetara. Hala ere, administrazioak horrelako kirol jarduerak turismoaren promoziorako erabiltzen jarraitzen du. Gure kultura, izaera, hizkuntza… munduari erakusteko. Gaur, Behobia-San Sebastian, bihar errugbia eta, laster, 2030ean, munduko futbol txapelketa. Hiriaren mugek noiz arte aguantatuko dute?
Donostian turistifikazio basatia ematen ari den bitartean, etxebizitza larrialdia, gune berdeen artifizializazioa, lan prekaritatea, bizilagunen kanporatzea eta abar luze bat sufritzen gabiltza donostiarrok.
Desazkunde turistikorako norabidea hartu beharra dugu, beste hiri eredu bat dugulako ortzi mugan. Guk beste mota bateko ekitaldiak nahi ditugu, auzo bizitza bultzatzen dutenak, ekimen komunitarioak eta autogestionatuak bultzatzen dituztenak, auzotik eta auzoarentzako direnak. Horretarako, herritarrei eta auzoetako elkarteei erraztasunak jarri behar zaizkie, kalearen merkantilizazioarekin bukatuz. Ez gaur egun egiten den moduan, ekimen masibo eta enpresa pribatuei alfonbra gorria jarriaz. Turistifikaziotik gutxiago, eta herrikoitik gehiago duen Donostia nahi dugu.
Martxoaren 27an, osteguna, 19:00etan, gerturatu Verano sin vacaciones. Las hijas de la Costa del Sol, Ana Geraniosen liburu aurkezpenera.
Costa del Soleko turistifikazio prozesuaz eta horrek bizi eta lan baldintzetan dituen eraginez hausnartzeko topaketa izango da.
Ez galdu hurbiletik ukitzen gaituen errealitate bati buruzko ezinbesteko elkarrizketa hau. Zure zain gaude!
Ana Geraniosekin liburu aurkezpena eta solasaldia: Verano sin vacaciones. Las hijas de la Costa del Sol.
Martxoak 27, osteguna, 19:00tan Hontza liburu dendan,
Verano sin vacaciones, las hijas de la Costa del Sol.
Costa del Solen ematen den turistifikazioaz, bizi eta lan baldintzen inguruan.
“Nolakoa izango litzateke ostalaritzarik gabeko mundua? Pentsa al daiteke inork zerbitzatua izan edo zerbitzatu behar ez duen gizarte batean, erretiluek inolako erabilgarritasunik ez duten gizarte batean? Liburu hau ez doa hortik. Justu kontrakoa da: sektore ekonomiko baten azterketa da, publiko jakin bati zerbitzua ematen diotenen lanari esker aberasten den sektore ekonomikoari buruzkoa.
Verano sin vacaciones Malagako kostaldeko ostalaritza sektoreko langile baten egunerokoa da; kontakizun horri Las hijas de la Costa del Sol gehitu behar zaio, turista gisa interpelatzen gaituen entsegu bat, baina horrez gain, lan esplotazioan, morrontza politikoan eta suntsipen ekologikoan oinarritzen den industria baten atzean zer dagoen ere ulertarazten diguna.
Leitmotiv-a galderak egitea da, hitz egitea, pentsatzea, partekatzea; ostalaritzarik gabeko mundua nolakoa izango litzatekeen imajinatzea.”
Ana Geranios:
1988, Algeciras. Andaluzian jaio, hazi eta bizi da. Pertsona arrunta da: goizetan janzten da, gosaltzen du, gauzak egiten ditu, atseden hartzen du. Oso gogoko ditu loreak, eta gorroto du botere-abusua edozein agerpenetan. Beno, hobe esanda, boterea gorrotatzen du, horrela, lehor. Botereak zeharkatutako harremanak existituko ez balira — pentsatzen du —, denok izango ginateke askeak.
LURRALDE TURISTIZATUEN ERALDAKETA SOZIOEKONOMIKOAREN ALDE
Bartzelona, apirilaren 25, 26 eta 27a
Urte batzuetan aurrez aurre egon gabe egon ondoren, apirilaren 25, 26 eta 27an SET saretik (Europa hegoaldea, Turistizazioaren aurka) jardunaldi hauek egingo ditugu Bartzelonan, mundu guztiari zabalik. Bertan, turistizazio-prozesuen hainbat alderdi jorratuko ditugu, eta landuko ditugu modu berriak arrazoiketaren eta mobilizazioaren bidez honi aurre egiteko.
Urteak dira Europa hegoaldeko turismoaren aurkako mugimenduak SET sarean antolatu ginela, analisiak eta estrategiak trukatu eta partekatzen ditugula eta modu koordinatuan mobilizatzen garela (adibidez, Turismoaren Munduko Eguna dela eta).
Joan den udan Kanarietan, Mallorcan, Kantabrian edo Bartzelonan, besteak beste, izandako mobilizazio jendetsuen kapital politikoa eta mobilizazioak bildu nahi ditugu, arrazoiak eta ondorioak aztertu, Europa hegoaldeko lurraldeek turistizazioaren aurka duten ahotsa sendotzeko sarea indartu, hori guztia Bartzelonako auzoetako jendearekin partekatu eta forma berri eta indartsuagoak sortu.
Programak biltzen ditu mahai-inguru bat, tailerrak mobilizazio-modu berriei, turismo-sektorearen distrakzio-estrategiei, mugikortasunari, etxebizitzari, lanari eta ingurumen-krisiari buruz, eta desazkunde turistikoari eta lurralde turistizatuetako produkzio-birmoldaketari buruzko hausnarketa-gunea. Jardunaldiak mobilizazio sinboliko batekin itxiko ditugu.
Dagoeneko baieztatuta daukagu etorriko direla honako lurraldeetako kideak: Bilbo (Bihotzean eta SOS Alde Zaharra), Canarias (Asamblea por la Distribución de la Riqueza), Cantabria (Cantabria No Se Vende), Donostia (Bizilagunekin), Ibiza (Camviem el rumb), Iruñea (AZ Sare Komunitarioa), Lisboa (Morar em Lisboa), Mallorca (Menys Turisme Mès Vida), Marseille (XR Marseille), Napoli (SET Napoli), Palermo (APRO), Venezia (OCIO), Pirineoak (Pirineu Viu), Bartzelona (ABDT).
Apirilak 25, ostirala 16:30ean Irekiera, izen-emateak eta aurkezpena 17:00 Mugimenduei buruzko mahai-ingurua, 6 lurraldetako ordezkariekin 18.30 Tailerra: Turistizazioaren aurkako mobilizazio modu berriak, Soluèvements de la Terre taldearekin
Apirilak 26, larunbata 9.30 Irekiera eta izen-emateak 10:00 Aurkezpena 10.10h Tailerrak: Etxebizitza vs. turismo-ostatua Mugikortasuna lurralde turistizatuetan: eskala globala eta tokikoa, Zeroportekin eta Stop Crucerosekin 12.15 Tailerrak: Krisi ekologikoa eta turistizazioa Proturismoen distrakzio-estrategia ‘berrien’ aurka Turismo-sektoreko lan-borrokarako estrategiak, Kellys Catalunyarekin eta Fronte Komunarekin 14h Bazkari herrikoi beganoa 16:00 Osoko bilkura: goizeko tailerretatik itzulera eta emaitzen eztabaida 17.30h Gune unitarioa: Turismoa murrizteko eta trantsizio ekosozialeko testuinguruan ekoizpena birmoldatzeko neurriak, Coòpolisekin 20h Jolasgunea
Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean ezarri beharraren gaineko adostasuna zabala den arren. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean Donostiakoak) eta Jaurlaritzak izan nahi dute arduradun. Eta bigarren eztabaida, aurrekoarekin lotuta, da zertarako baliatuko den zerga honen bidez jasotakoa.
Indar politiko eta erakunde batzuk zergaren bidez bildutakoa “sektorea indartzeko” baliatu nahi lukete. Esan nahi dutena da turismo jarduera are errentagarriago bilakatzera bideratu nahi dutela aurrekontu publikoa. Sortzen duen aberastasuna gizartean gaizki banatzen duen jarduera ekonomikoa izan arren, irabazten ateratzen den gutxiengoa gehiago aberastu dadila sustatu nahi dute. Turistifikazioaren kalteei ezikusiarena egin eta turismoak hazten jarraitzearen alde apustu egiten dute.
Badaude beste erakunde batzuk, “hiria hobetzeko eta turismoak eragiten dituen gastu gehigarriak estaltzeko” erabili nahi omen dutenak zerga turistikoa. Turistifikazioaren ondorio agerikoenei erreferentzia egiten dietela ulertzen dugu honekin: kaleko zikinkeria eta zaborra, zerbitzu publikoen saturazioa edo zarataren handitzea, adibidez. Aurrekontu publikoaren zati bat arazo estruktural larriak eragiten dituen turismoa erakartzera bideratzen dute (turismo azokak, kazetarien bidaia ordainduak, publizitatea, makro-ekitaldien erakarmena…) eta, edozein kasutan, azaleko ondorioak estaltzeko bilduko litzatekeen diru kopurua hori baino askoz txikiagoa litzateke.
Kontua da, zerga turistikoa ezartzeak ez duela turismoaren hazkundea zalantzan jartzen. Turismoak gure eredu ekonomikoan duen pisua handitzearen alde lanean ari dira erakunde publiko gehienak. Eta, turismo jarduerak zenbait kalte eragiten dituela onartzera iritsi diren gutxiek, proposatzen digutena da kalte horietara egokitzea. Kalte horiek iraunkortzat jotzen dituzte, betikotu egingo direla ziurtzat jotzen dute. Eta beraien proposamena da herritarrontzat eramangarriago egitea egoera.
Tranpa bat da eztabaida bera. Turistifikazioaren ondorio garrantzitsuenak egiturazkoak dira eta arrisku larriak dakarzkiote gizarteari maila sozialean, ekonomikoan, ekologikoan eta kulturalean. Horregatik, egiturazkoak dira egin beharreko esku hartzeak. Desazkunde turistikoaren norabidea hartzen ez den bitartean, herritarren gehiengoa kaltetuz aberasten ari direnen irabaziak kosta ala kosta bermatu nahi diren bitartean, ez da arazoarekin amaituko.
Beraz, esan dezakegu tasa edo zerga turistikoaren eztabaida estrategia komunikatiboen eremuan kokatzen dela. Turistifikazioaren existentzia bera ukatzen dutenek talka egiten dute turistifikazioaren ondorio sakonak estali nahi dituztenekin. Baina biak dira gizartean sortu den kezka eta protesta baretzeko estrategia hutsak.
Desazkunde turistikoaren aldeko donostiarren Bizilagunekin plataformatik herritarrei dei egiten diegu estrategia komunikatibo honetan, makillaje operazio honetan, ez erortzeko. Herritarren bizi baldintzak erdigunean dituen hiri-ereduaren alde egiten dugu eta, horretarako, eredu aldaketa ekarriko duen trantsizio prozesu baten alde: ekonomiaren dibertsifikazioa, lan baldintzen hobetzea, etxebizitza eskubidea bermatzeko esku hartze publikoa, natur eta kultur ondarearen babeserako neurriak eta mugikortasun eredu jasangarria, besteak beste. Beraz, ez gaitezen engainatzen utzi eta antolatu gaitezen egoera zorrotz aztertzeko, inposatzen zaigun ereduari aurre egiteko eta alternatiba bizigarria martxan jartzeko.
Duela egun gutxi jakin dugu Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izango dela, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei hurbiltzea” bezalako diskurtso hutsalez estali arren, industria turistikoaren ikuspegitik, kirol makro-ekitaldiak negoziorako aukera erraldoiak dira. Donostia 2030eko Mundialeko egoitza izatea sustatu dute erakunde publikoetatik, industria turistikoaren eta higiezinen espekulazioaren negozioen mesedetan. Hori da, hain zuzen, Donostiaren hautagaitzaren atzean dagoen sakoneko arrazoia: gutxi batzuen etekin ekonomikoa. Eta negozio pribatu horren zerbitzura gobernatzen dute erakunde publikoetatik Donostiaren izendapena hiriaren lorpen kolektibotzat aurkeztu nahi digutenek. Beraz, Donostiako turistifikazioa areagotuko duen beste dispositibo baten aurrean gaude. Eta aurreikusi dezakegu donostiarron gehiengoari ondorio lazgarriak ekarriko dizkigula makro-ekitaldi hau erakarri izanak: etxebizitza larrialdiaren okerragotzea, turismo jardueraren hazkundea, hiri-espazioaren merkantilizazioa, garraio-azpiegitura jasangaitzen garapena eta herritarren bizimodua baldintzatuko dute neurri sekurokratak.
Kirol gertakari historiko bezala kontatu nahi zaigun honek herritarren bizitzan izango duen eragin negatiboa mahaigaineratzea inoiz baino beharrezkoagoa da. Donostiarron bizi-baldintzen aurkako eraso berri bat datorkigu; azken urteetan bizitu dugun turistifikazio prozesuari eta hiri-eredu jasangaitzari gehitzera dator, baina lehenago ikusi gabeko tamainakoa izan daiteke kolpea. Hiria Munduko Futbol Txapelketaren egoitza izateak gutxi batzuen poltsikoa betetzeko mekanismo guztiak aktibatuko ditu. Batetik, azken urteetan berebiziko hazkundea izan duen bisitari kopurua are gehiago haztea ekarriko du. Bigarrenik, turisten harrera eta kudeaketarako azpiegitura eta baliabideak handitzea eta aktibatzea eragingo du, bai pribatuak eta bai publikoak. Eta horrek are eta zentralitate handiagoa emango dio turismo jarduerari hiriko eredu ekonomikoan eta bizitza sozialean. Hirugarrenik, kirolaren balioetan eta ikuskizunaren marketingean bilduta sustapen turistikorako estrategia publiko eta pribatua jarriko da martxan. Tartean, ekitaldi honen aitzakiapean, industria turistikoari baliabide, aurrekontu eta azpiegitura publiko aldetik erraztasun guztiak ematea justifikatutzat emango dituzte euren zerbitzura gobernatzen duten arduradun instituzionalek. Laburbilduz, hiriko baliabideak sektore turistikoaren mesedetan jarriko dira, eta argi dago horretan donostiarrak galtzaile aterako garela.
Erakusgarri modura, Nazioarteko Futbol Federazioak (FIFAk) Maroko, Portugal eta Espainiaren hautagaitza aztertuz 2024ko azaroan argitaratutako txostenean aipatu zuen, Donostian dagoen ostatu-plaza kopurua ez dela nahikoa izango Munduko Futbol Txapelketak erakartzea aurreikusten den bisitari kopuruari ostatu emateko. Donostiako hotel, ostatu, hostel eta abarrek gainezka egingo dutela kalkulatzen dute antolatzaileek. Horren konponbide edo lasaigarri bezala aipatzen zuten Biarritz edo Baiona gertu daudela Donostiaren gainezkatzea sostengatzeko eta, gainera, Airbnb bezalako baliabideak kontuan hartu behar direla hiriko gaitasuna ulertzeko. Turistifikazioak guztiz kolpatuta etxebizitza larrialdia bizi duten Donostia, Donostialdea eta Ipar Euskal Herriko kostaldean turismo-azpiegituren gaitasuna gainditu eta etxebizitza parkea negozio turistikora bideratzea da planteatzen zaigun konponbidea. Mugikortasunari dagokionez, txosten berean FIFAk aipatzen zuen kirol ekitaldien inguruko bizitegi eta merkataritza zonaldeen eraginez trafikoaren kudeaketarako plan bereziak martxan jartzea eskatu duela gertakariak. Kolapsoa, hiri-espazioaren okupazio orokortua eta eguneroko bizitzarako zailtasunak aurreikusi ditzakegu honetan. Gertatu baino 6 urte lehenagotik turistifikazio arazo larria duten gure lurraldeetara masifikazioa eta saturazioa ekarriko duela aurreikusten dute antolatzaileek; eta horren alde indarra egiten aritu dira bertako erakunde publikoen kudeatzaile arduragabeak.
Donostiarrak erasotuak izaten ari gara. Gure bizi baldintzak kaltetzen dituzten jarduerak sustatzen eta antolatzen ari dira erakunde publikoetatik, hedabide batzuetatik eta turismoarekin zein higiezin espekulazioarekin aberasten direnen aldetik. 2030eko mundiala Donostian jokatzea Donostiako herritarron gehiengoaren aurkako eraso berri bat da. Hiriko arazo nabarmenek zentralitatea turismoa ez den beste jarduera eta sektore batzuetara bideratzea eskatzen dute. Etxebizitza larrialdiak eta turistifikazioak nazioarteko promoziorako estrategia oro etetea eskatzen du. Baina turismoaren ondorioak gobernatzeaz mintzo direnak hazkunde turistikoaren aldeko indarraldi betean jarraitzen dute. Gure bizitzetan eta gure azaletan bizi ditugun arazo larriak ez dira zerutik erori. Hiria salgai jarrita eta donostiarron bizimoduak erasotuz aberasten ari dira batzuk eta turistifikazio estrategiak bultzatzen eta jarraitzen dute hipokresia erakustaldiak egin bitartean. Ez digute ziria sartuko. Turistifikazioaren bultzatzaileek ongi erakutsi digute azken urteetan herritarron gehiengoak bost axola diela. Gure aurkako taldean jokatzen dute.
Donostia desazkunde turistikorantz bideratzea eta hiri-eredua herritarron beharrak erdigunean jartzeko aldatzea premiazkoa da. Turistifikazioak donostiarron bizitzetara dakarren prekarizazioaren aurka antolatzeko eta borrokatzeko deia egiten dugu. Ez dugu gure aurkako golik ospatuko. Desazkunde turistikoa orain!
Uda honetan ere bisitarien sarrerek, gaualdiek eta eguneko batez besteko prezioek gora egin dute. Beste uda bat errekorra hausten, industria turistikoak ospatzen duen hazkunde etengabean. Donostiarrok, ordea, ezer gutxi daukagu ospatzeko. Gutxi batzuentzat urrezko arrautzen oiloa den turismoa, gehiengoarentzat ito egiten gaituen eredu ekonomikoa da.
Auzo turistikoenetan kaleak masifikatuta, zarata, zaborra, merkataritzaren gainbehera eta bizi ezina begi bistakoak dira. Baina hortik haratago, hiri osora iristen dira turistifikazioaren ondorioak; begi bistaz ikusten direnak baino sakonagoak, eta maila estrukturalean Donostia eta bertako bizilagunen bizitzak arriskuan jartzen dituztenak.
Etxebizitza larrialdian bizi gara eta donostiarrak hiritik kanporatuak izaten ari gara
Lan baldintza prekarioak eskaintzen dituen sektore ekonomikoa beste jarduera guztiak jaten ari da, ekonomia eredua desorekatuz
Kulturaren merkantilizazioa ematen da, inbertsioak eta turismoa erakartzeko elementu soil bezala tratatzen delako.
Euskararen eta euskaldunon bazterketa areagotu egiten da kanpotik heldutako turisteI eta hizkuntzei lehentasuna ematen zaienean.
Espazio publikoa kontsumoa sustatzeko helburuz diseinatzen eta moldatzen da.
Autoetan, hegaldietan eta azpiegitura txikitzaile erraldoietan oinarritutako mugikortasun eredua inposatzen zaigu.
Balio ekologiko neurtezina duten landa ingurune naturalak artifizializatzen dira.
Ondare historiko eta arkitektonikoaren suntsipena etengabea da.
Tokiko merkataritzaren kaltetzen da, bere existentzia zailduz eta kate handi eta multinazionalak hobetsiz.
Eta guzti honek hiriko bizilagunen arteko komunitate sareak ahultzea dakar; auzo mailako harremanak, familia eta lagun-taldeen dispertsioa, indibidualizazioa eta deserrotzea.
Donostian, bereziki luxuzko turismoaren eragina pairatzen dugu: gero eta eskaintza turistiko esklusiboagoa eta garestiagoa sustatzen da, poltsiko aberatsenak erakartze aldera. Esango digute “kalitatezko turismoa” dela masifikazioa saihesteko formula; baina guk kalitatezko bizitzak aldarrikatzen ditugu: etxebizitza eskubidea, lanpostu duinak, auzo biziak eta denontzako kultur eta aisialdi eskaintza. Ekonomikoki eta sozialki justua den hiri batean bizi nahi dugu.
Donostiarrok aspaldi altxa dugulako ahotsa, oso zaila zaie arduradun instituzionalei ez-entzunarena egitea. Azken hamarkadan turistifikazioaren azeleragailua sakatzen aritu ostean; espekulatzaileei eta esplotatzaileei mesedeak eta erraztasunak bata bestearen atzetik eskaini ostean, itxurakeriaren unera heldu gara. Orain zentzudun plantak egiten dituzte negozio pribatuen mesdetan gobernatzen dutenek. Bisita gidatuen tamaina, tasa turistikoa edo antzeko huskeriak ez dira nahikoa. Hiri eredua eraldatu behar dugu, desazkunde turistikoaren bidetik, herritarren bizi-baldintzak erdigunean jartzeko.
Aurtengoa urte berezia da. Turistifikazioaren aurkako mugimendua inoiz baino biziago egon da. Hainbat hiri eta lurraldetan herritarrak kalera atera gara turistifikazioaren ondorio larriak salatzeko. Mezua argia da: eredu turistiko honen hazkundeak muga guztiak gainditu ditu eta, honen aurrean, desazkunde turistikoaren aldeko neurriak hartzea ezinbestekoa da.
Pisu turistikoak murriztu behar dira, erabat desagerrarazi arte. Alokairu publiko eta sozialaren aldeko neurriak eta prezioak mugatzeko neurriak lehenbailehen ezarri behar dira.
Gaur egun turismo sektorean lan baldintza onak bermatzeaz gain, eredu ekonomikoa berrorekatu behar da enpresak eta langileak beste sektore batzuetara bideratzeko erraztasunak emanez.
Aurrekontu publikoaren bidez egiten den sustapen turistikoa eta negozio turistikoen mesedetan egindako politika guztiak eten behar dira. 0 euro turismoaren hazkundeari. 0 mesede turistifikatzaileei.
Kultura kontsumo-gai eta erakarpenerako amu gisa ikusteari utzi eta indartu behar dira tokiko sorkuntza-sareak.
Lehentasuna eman behar zaio euskararen erabilerari gizartearen arlo guztietan.
Kaleek harreman gune izan behar dute, elkartzeko, jolasteko, paseatzeko, deskantsatzeko eta eguneroko bizitza eroso egin ahal izateko espazioak
Hiriko elkartegintza sare zabala indartu behar da, herritik eta herriarentzat beren burua antolatzen duten bizilagunei erraztasunak eman behar zaizkie jarduera sozialak, kulturalak, aisialdikoak eta komunitarioak egiteko. Hori da Donostiaren altxorra, bihotza eta motorra
Arriskuan gaudelako, donostiarrongan kalteak eraginez aberasten ari direnei muga jartzeko unea da. Denborak aurrera egin ahala, zailagoa bihurtzen da egoera larri honetatik ateratzea.
Ez dugu bukatu nahi Kaleko Afari Solidarioen bueltan gertatu dena aipatu gabe. Hiri eredu elitista eta baztertzailearen adibide gordina da. Elkartasunerako antolatutako sare herritar eredugarria erasotua izaten ari da. Ez dago Donostia ederrik edo nazioartean harrotasuna sortuko duen hiririk gure artean bazterkeria, gosea eta miseria daukagun bitartean. Donostiarron arteko elkarbizitza denon bizi-baldintza duinen gainean soilik eraiki daiteke. Ez dugu inor atzean utzi nahi eta ez dugu utziko. Kaleko Afari Solidarioekin eta bestelako elkartasun ekimenetan parte hartzera animatzen zaituztegu. Eta klasismoaren, arrazismoaren eta faxismoaren aurrera erantzuteko deia ere egin nahi dugu.
Herritarron antolakuntzak eta borrokak soilik ekar dezake hiri-ereduaren aldaketa. Donostiarrei dei egiten diegu aktibatzeko, antolatzeko eta borrokan jarraitzeko.
Gure bizitzen eta gure hiriaren defentsan, desazkunde turistikoa orain!
ARGAZKIAK:
Argazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Diego R. MirandaArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegooArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de DiegoArgazkia: Garbiñe de Diego
