Ekainaren 25ean burutu den agerraldian, Bizilagunekin plataformak, Parkea Bizirik taldeak, Haritzalde elkarteak eta UPV/EHUko Santiago Sánchez Beitia arkitektura katedradunak, Santa Klara uhartea eta itsasargia babesteko aldarrikapena eraman dute Gipuzkoako Batzar Nagusietara. Eragile hauek, itsasargia eraldatzeko proiektuarekiko dituzten kezkak adierazi dituzte eta uhartea babesteko konpromiso irmoa hartzeko exijitu diete batzarkideei.
Santa Klara uhartean eta itsasargian burutzen ari diren lanek ingurugiroaren, ondarearen, paisaiaren, hirigintzaren, finantza publikoen edota lekuko nortasunaren gain izan ditzaketen albo-eragin kaltegarriak salatu dituzte. Lehenik, itsasargiari lotutako ondare material eta ukiezinaren behin-betiko galera arriskua aipatu dute. Bigarren, hiriak jada pairatzen duen turistizazio prozesua indartu daitekeen kezka azaldu dute. Honekin batera, espazioaren merkantilizazioa eta erabilera pribatiboa ahalbideratzeko arriskuekiko ardura agertu dute. Bestetik, egitasmoaren ondorioz emango den paisaiaren narriaduraz ohartarazi nahi izan dute. Era berean, eraldatze lanei, eta bisitari kopuruaren eta joan-etorrien areagotzeari loturik, kutsadurak eta uhartearen masifikaziorako aukerak ekar ditzaketen ondorio ekologiko lazgarriak agerrarazi dituzte. Azkenik, egitasmo honek kaudimen publikoan duen inpaktuak gogorarazi dituzte, orain arte pilatutako gain-kostu ekonomikoak finantza publikoetan duen eragina azpimarratuz.
Proposamenen aldetik, Cristina Iglesiasen eskuhartze artistikoa gauzatzeko lanak bertan behera uztea eskatu dute. Egitasmoa gauzatzeko lanen ondorioz uharteak eta itsasargiak pairatutako kalteak salatu eta arduradunei erantzukizunez jokatzeko eskatu diete. Honetarako, proiektua eteteaz gain, uharteko ondarearen eta baliabide naturalengan sortutako kalteak konpontzeko berehalako neurrien beharra adierazi dute. Gainera, uhartearen etorkizuna erabakitzeko, prozesu partehartzaile publiko eta gardena abiaraztea galdegin dute. Era berean, uhartearen eta bertako dotazioen gaineko kontrol publikoa bermatu dadila exijitu dute, pribatizazio mehatxuak saihestuz.
Aurrekoez gain, uhartea Europa mailako Babes Bereziko Eremua izendatua izan dadin, beharrezkoak diren urrats guztiak emateko eskaera egiten diete batzarkideei. Babes eskaerarekin loturik, uhartearen erabilpena erregulatu eta antolatuko duen erabilera eta kudeaketarako plan berezia eratu eta betearazteko premia gogorarazi dute. Amaitzeko, eskuhartze artistikoa bere osotasunean birplanteatzeko beharra azpimarratu eta honen ordez, herritar gazteei zuzendutako helburu pedagogikoa beteko duen ondare eta ingurumenari lotutako interpretazio zentroa garatzeko aukera luzatu dute.
Talde partehartzaileek, Gipuzkoako Batzar Nagusietan zabaldutako mezua, Donostiako udal ordezkariei eta oro har, herritar guztiei helarazteko nahia azaldu dute. Hortaz, Donostiar oro gonbidatu dute esku hartze artistikoak ekarriko dituen arriskuen aurka altxatzera. Azkenik, Donostian hain maitatua den Santa Klara uhartearen defentsan eragileok aurrera daramatzaten ekimenekin bat egiteko deia zabaldu diete herritar guztiei.
Covid-19ak dakarren soka luzeak ispiluaren aurrean jarri du gure gizartea, ezarritako garapen ereduaren oinarriak errotik astinduz. Birusak eragindako osasun larrialdiari, jada gogorki pairatzen hasiak garen krisialdi sozioekonomiko sakonaren ondorioak batzen zaizkio. Ziurgabetasunez beteriko testuinguru kezkagarri honen aurrean berehalakoa eta unibokoa izan da agintea duten eragileen erreakzioa. Ganorazko gogoeta ariketa patxadatsuei muzin eginik, hazkunde mugagabearen gurpil zoroari berrekiteko borondate irmoa erakutsi dute; lehengo lepotik burua. Gardentasun eta erabaki-hartze partekatuaren printzipioei uko egiten dion gobernantza eredu zaharkituari jarraiki, maila desberdinetan onartutako erabaki eta irtenbideek jomuga berbera partekatzen dute: krisiaren eztandaren aurreko egoerara itzultzeko ahaleginak biderkatu eta horretarako baliabideak jartzea, alegia.
Erabat agerikoa da azken hamarkadaz geroztik Donostia nozitzen ari den eraldaketa. Turismoaren masifikazioa; Monolaborantza eta mendekotasun ekonomikoa; Hirigintza proiektu izarigabeak; Gune eta baliabide naturalen harrapakaritza; Etxebizitza prezioen gorakada; Alokairu turistikoen areagotzea; Funts-putreen ezarpena; Hotel jardueren hedapen neurrigabea; Langileriaren prekarizazioa; Auzoen desitxuratzea; Gertuko merkataritzaren desagerpena; Kultura eta ondarearen merkantilizazioa; edota Euskararen zokoratzea, besteak beste. Aurreko errealitatea gutxi balitz, atarian dugun krisialdiari aurre egiteko, koxkari estualdi berri bat emateko intentzioa dakarkigute baleko konponbide bakartzat. Besteak beste, espazio publikoaren okupazio komertziala, edota turismoaren erakarpena lortzeko lurraldearen sustapena lehenesten dituzten kanpainak eta laguntza publikoak iragarri dituzte.
Gure irudiko, ordea, gizarteak bizi duen astinaldia eta turismo jarduerak izan duen geldialdiak, Donostiaren eta donostiarron bizimoduan berebiziko eragina duten hainbat kontu birplanteatu eta aldatzeko sekulako aukera eskaintzen digu.
Orain dugu aukera hiri espazioaren pribatizazioari aurre egin eta kale eta plazetan herritarren eguneroko bizitza komunitarioari lehentasuna emateko. Berriki onartu da jarduera komertzialek kalea are eta gehiago okupatzeko baimena. Honek gune irekien pribatizazioa areagotzea dakar, hiri-espazioa kontsumoan oinarritutako harremanetarako euskarri hutsala bihurtuz. Joera honen ordez, espazio amankomunak jendearen eguneroko interakzio arruntak (ez-merkantilistak) ahalbideratzeko kontzebitu daitezen eskatzen dugu. Horretarako azpiegitura eta baliabide kolektiboak (iturriak, eserlekuak, aterpeak, kale-jolasak, kultur eta kirol guneak…) garatzea lehendabiziko pausu bat izan daiteke.
Orain dugu aukera arrisku sanitario, ekonomiko eta sozialen aurrean ahul egiten gaituen indibidualismoaren ordez, auzo-bizitza eta gertuko harreman sareak erdigunean jartzeko. Azken hamarkadetan norbanakoen isolatze eta deserrotzea handitzen ikusi dugu (norberak bere larrua salba beza). Orain, osasuna eta segurtasuna argudiotzat hartuz, prozesu honen azeleratzea etor daiteke, jendearen arteko elkar-urruntzea bultzatuz. Dena den, krisialdi honek zerbait azalarazi badu, bizilagunen arteko elkartasun uholdea eta tokian-tokiko harreman eta elkarlaguntzaren garrantzia eta eraginkortasuna da. Hori da hain zuzen ere gizarte bezala indartu beharreko bidea, gertutasunean ematen diren elkar-zaintza jardute eta ekimenak lagunduz, elkar-truke sozialei bide eginez, eta tokian-tokiko eragile sozialen ekinbidea erraztuz.
Orain dugu aukera turismo jarduera espekulatzailean oinarritutako ekonomiaren ordez, eredu orekatu baten alde beste sektoreetako jarduerak sustatzeko. Krisialdi honek agerian jarri du monolaborantza turistikoan oinarritutako espezializazio produktiboak ehun ekonomikoa erabat ahultzen duela. Kanpo-indar eta kanpo-baldintzekiko mendekotasunak hiriko ekonomiaren zaurgarritasuna indartu du, ustekabekoen aurrean indarge utziz. Hortaz, ulertezina izango litzateke indar publikoek berriz ere, ziurgabetasuna besterik ez dakarkigun turismoaren aldeko apustua egitea. Hartara, tokikotasunean oinarritutako jarduera ekonomiko jasangarri eta anitzak sustatzeko hautua egitea beharrezkoa da, oinarrizko beharrizanei erantzuteko zaintza jarduerak lehenetsiz, gizarte berrikuntzari loturiko ekintzailetza sustatuz eta herri-merkataritza suspertuz.
Orain dugu aukera krisi garaian langileak ziurgabe uzten dituen turismo sektoreko lanpostu prekarioak baztertu eta lan-baldintza duinak eskuratzeko. Argi dago, turismoari estuki loturiko jardueretako langileak izan direla krisialdiaren adierazpide ekonomikoaren lehendabiziko kaltetuak. Sektorearen ahultasunaren isla, lan-baldintza prekarioenak jasaten dituzten langileengan erori da lehendabiziko kolpe zuzena. Sektoreari loturiko lanpostuen ezaugarriak berrikusi eta berrantolatzeko garaia da, lan-baldintzen duintasuna lehen lerrora ekarriz.
Orain dugu aukera baliabide publikoak hiri-marka eta turismoaren sustapenean xahutu ordez, herritarren oinarrizko behar sozioekonomikoetara berbideratzeko. Baliabide publikoak lehentasunez, ezin dira bideratu esku gutxitan banatzen den turismo jardueraren negozioa elikatzera. Egoera honetan, osasun arriskuak eta kalte ekonomikoak areagotzea ekar litzateke nazioartekotzeak eta bisitarien erakarpenak. Horregatik, aurrekontu publikoak eta finantzaketa ahaleginak herritarren momentuko larritasun sozioekonomikoak arintzera zuzentzeko eskakizuna egiten dugu, aurrera begira, norabide estrategikoa hiriko barne garapena eta gizarte ekintzailetza sustatzera bideratuz.
Orain dugu aukera bisitariak erakartzera zuzendutako ekitaldi masiboak bertako herritarren ikuspuntutik berpentsatu eta, interes komertzialak alboratuz, hauen gaineko kontrol publikoa berreskuratzeko. Hainbat ekitaldi kultural arrakastatsu, herrikoi izaeraz mozorrotuta, merkantilizatu egin dira eta patrozinatzaile pribatuen esku utzi dute hiriko kultur eskaintza, hiri-espazioaren erabilera eta beste hainbat pribilejio. Krisialdia abagunetzat hartu eta ekitaldi kultural herrikoiak jatorrietara itzularazteko esfortzua egitea eskatzen dugu. Tokiko kulturarentzat lehentasun eta doako irisgarritasun unibertsala aldarrikatzen dugu beraz, ekitaldien gaineko kontrol publikoa berreskuratu eta bertako sortzaileen alde egiteko eskatuz.
Orain dugu aukera etxebizitzak pisu turistiko bezala erabiltzeari muga jarri eta bizileku bezala alokatzera bultzatzeko. Azken urteetako joerarekin jarraitzea bideraezina da baldin eta Donostia hiri bizikor eta abegitsu bezala irudikatzen badugu. Turismoaren masifikazioak alokairu arruntera bideratutako etxebizitzen urritze eta garestitzea ekarri du. Iraganeko akatsetatik ikasi eta bizi dugun presio turistikoaren beherakada hau baliatzeko beharra daukagu. Behingoz, etxebizitzak bertan bizitzeko direla ulertu eta jarduera espekulatiboak mugatzea exigitzen dugu. Balizko neurrien artean, krisialdiak kalteturikoen alokairua ordaintzeko laguntza zuzenak harik eta gehiago indartzea; alokairu sozialera zuzendutako udal etxebizitzen parkea handitzea; eta etxebizitzen alokairuari gehienezko salneurriak ezartzea aipa daitezke.
Orain dugu aukera hotel berriak irekitzeko baimenak emateari utzi eta hiriko hotel eskaintzaren hazkundea gelditzeko. Jarduera turistikoen masifikaziorekin batera hotel eskaintzaren hazkunde esponentziala eman da Donostian. Azken urteotako hiri paisaia, hotel eraikuntza eta irekiera etengabeak markatu du hein handi batean. Errealitateak ordea laster ekarri ditu gauzak bere onera, gertatutako hazkundea neurrigabea eta desorekatua izan dela gordinki erakutsiz. Gauzak horrela, azpisektorea benetan erregulatzeko garaia dela diogu. Hotelen hedapen eta irekiera baimen berriak emateari uko egiteaz gain, funtzionamendu araudiak zorrozteko garaia da.
Orain dugu aukera makro-azpiegituretan eta autoan oinarritutako ereduaren ordez, oinezkoei eta bizikletei espazioa emango dien mugikortasun eredu jasangarria indarrean jartzeko. Hazkundearen mesedetan, hipermugikortasuna erraztu eta denbora-distantzia erlazioak bizkortzeko, garraio azpiegitura erraldoien eta autoaren ikuspegitik pentsatua izan da hiria orain arte. Bizi dugun etenaldiak berriz, oinarrizko mugikortasun beharrizanak bestelakoak direla agerrarazi du. Argi geratu da oinezko eta txirrindulentzako espazioen hedadura eskasa dela eta gaur gaurkoz, auzoen arteko jarraikortasuna eta iragazkortasuna ez direla bermatzen. Horrenbestez, arloko aurrekontu publikoa, erradiala ez den garraio publiko eta mugikortasun sarea egituratzera bideratzeko eskaria egiten dugu.
Orain dugu aukera Santa Klara uhartea eta balio ekologikoa duten hiriko beste guneak turistifikatu ordez, naturaren kontserbazioa bermatzen duten babes-neurriak hartzeko. Turistifikazioaren gurpil zoroan murgildurik, eragile publikoek hiriko gune naturalen ustiaketa axolagabeari ekin diote azkenaldian. Hiriko ingurumena eta arnasgune naturalak merkaturatzeko prest dauden euskarri sinpletzat kontsideratzen dituzten honetan, balio ekologikoa duten eremuen gaineko presio antropikoa murriztu eta babes osoa bermatzeko neurri eraginkorrak hartzea exigitzen dugu. Udalerriko gune naturalen inbentarioa egiteko; natur-guneen erabilera arautegi integralak eratzeko; narriatutako espazio naturalen lehengoratzea gauzatzeko; eta ingurumenarekiko kontzientziazio jarduerak garatzeko konpromezua eskatzen dugu.
Orain dugu aukera erabakiak alde bakarrez, gardentasunik gabe eta interes pribatuen eraginpean hartu ordez, turismo-ereduaren gaineko parte hartzea, eztabaida eta donostiarrek erabakitzeko aukera bermatzeko. Turismo eredu eta jarduerekin zerikusia duten erabaki-hartze prozesuak gardentasun falta eta alderdikeria printzipioetan oinarritu dira orain arte, iritsi kritikoak isilarazi eta erdeinatuz. Donostiarren pentsamolde eta ikuspegien aniztasuna kontuan hartzeko, turismo jarduerak hirian dituen ondorio sozial, ekonomiko eta ekologikoen gaineko behatoki independentea eratzea beharrezkotzat jotzen dugu. Gainera herritarrek eta hiriko gizarte antolatuak beren buruari eragiten dioten erabakietan parte hartze zuzena izateko sistemak eratu behar dira..
Mahai gainean jarritako errezetek lehengo “normaltasuna” berrezartzea bilatzen duten heinean, argi dago krisialdi honek ezer gutxi aldarazi duela batzuen ikuspegia eta jardunbidea. BiziLagunEkin plataformatik ordea, argi daukagu herritarrok itoaldira garamatzan hiri eredua bere osotasunean berrikusiz, desazkunde turistikorantz urratsak emateko garaia dugula eta orain dugula aukera ezin hobea.
Koronabirusak eragindako krisia dela eta, erakundeek herritar guztien osasuna babes-tera bideratutako erabakiak hartu behar dituzte, lehentasunez.
Krisi honen ondorioek (osasun, ekonomia, gizarte… ondorioek) luze iraungo dute, eta “normaltasun berriak” herritar guztiengan eragina izango du eragina.
Osasun-alarma indarrean dago oraindik, jarraitzen dugu; eta ordu gutxi batzuk daude paseatzera ateratzeko. Datozen asteetan pertsonen arteko distantziak bermatzen jarraitu behar dugu, gure osasuna babesteko.
Hedabideen bitartez izan dugu ostalaritzako presio taldeek estatuan abian jarri duten kanpainaren berri: terrazen espazioa handitzea, ordutegia luzatzea eta ordenantzak malgutzea eskatzen ari dira.
Osasun arrazoiak direla medio aforoak murriztuko direnez, terrazak handitu nahi dituzte; metro koadro gehiago nahi dituzte. Espazio publikoa abandonatuta balego bezala, erabilerarik gabeko espazio bat balitz bezala, norbaitek kolonizatu eta bere mahaiak hantxe jarri zain balego bezala.
Espazio publikoa guztion espazioa da, ez soilik joan-etorrietarako bide bat; orobat da eskubide kolektibo bat, ezinbestekoa elkarrekin erlazionatzeko, pertsonen arteko harremanak sortzeko, komunitatearen, auzoaren, parte garela sentitzeko.
Arduragabekeria galanta da bezeroek distantzia sanitarioa bete dezaten terrazen tamaina handitzea eskatzea, eta, aldi berean, sektoreak ez ikusiarena egitea terrazak handituz espazio fisikoa murrizteak hiriko biztanleen eta auzo eta kaleetan ibili behar dugunon osasuna eta segurtasuna bermatzeko eragingo dituen eragozpenei.
Ez da onargarria erabilera pribatuaren mesedetan terrazak handitu nahi izatea, espazio publikoa murriztuz –lehen ere nahiko mugatua baitago–. Are gutxiago, kontuan hartuta espazio gehiago okupatzeko asmoak herritarren osasun eta segurtasunerako eskubidea urratzen duela.
Ez al dira jabetzen ostalaritzako establezimenduen barruan ezartzen den distantzia sanitarioa errespetatu beharra dagoela kalean ere? Atarietatik sartu-irtenak egiteko 1,5 metro behar ditugula bizilagunek, eta terrazek tarte hori errespetatu beharko dutela (gaur egun ordenantzak baimentzen dituen 60 cm-en ordez)? Tartea utzi behar dela kalean bi lagunek elkar gurutzatzean distantzia sanitarioak errespetatu ahal izateko, horretarako terrazetako mahaiak kendu beharko balira ere?
Udalaren erantzukizuna da interes orokorra defendatzea eta herritarren osasuna zaintzea. Haren betebeharra da gure kale eta auzoetan pertsonen arteko distantzia errespetatu ahal izango dela bermatzea.
Hori guztia kontuan hartuta, behean sinatzen dugun auzo elkarteek Donostiako Udalari eskatzen diogu:
1. Ez ematea terrazek espazio gehiago okupatzeko baimenik.
2. Ez ematea ostalaritzako ordutegiak luzatzeko baimenik.
3. Ez malgutzea espazio publikoa okupatzeko ordenantzak.
4. Bermatzea oinezkoentzako espazioak dagokien distantzia sanitarioa errespetatzen dituela.
Donostian, 2020ko maiatzaren 6an
AGIRI HONEN SINATZAILEAK:
PARTE ZAHARREAN BIZI AUZO ELKARTEA, AAVV LANTXABE-AIETE, AAVV IZBE-Intxaurrondo AAVV Harripe Herrera-Altza AAVV Egia Bizirik AAVV Hondarpe-Gros AAVV Amara Berri AAVV Ulia Agrupación de Comunidades Bera-Bera Bizilagunekin plataforma
SET sarea 2018an jaio zen
Europa Hegoaldea jasaten ari den turistizazio prozesuaren aurrean ahots
kolektiboa altxatzeko asmoz. Gaur egun Europako 25 hiri eta lurraldetako beste horrenbeste
nodoz osatuta dago eta ekonomia- eta bizitza- eszenatoki berriak eraikitzeko
beharra aldarrikatzen du.
COvid-19ari lotutako gaur
egungo larrialdian presazkoa da paradigma aldaketa bat, oinarrizko eskubide
sozialen izenean eta herri-sektore zaurgarrienen babeserako. Horregatik, gure
elkartasun osoa adierazten diegu desberdintasunak sortzen dituen sistema
ekonomikoaren ondorioak jasotzen dituzten pertsonei; une honetan biderkatu
egiten diren desberdintasunak. Pandemia honek agerian jartzen du sinergiak
josi eta hausnarketa zein proposamen zehatzetan aurrera egiteko beharra:
etxebizitzarako eta hirirako eskubidean, osasunerako eta ingurumenerakoan,
prekarizazioaren eta bizitzen zain lurraldeen merkantilizazioaren aurka.
Denbora daramagu jarduera
turistiko masiboak gure hiri eta auzoetan sortzen dituen kalteak salatzen.
Etekinak pribatizatu eta kostuak externalizatzen dituen industria estraktiboa
da, ingurugiroan kalte erraldoiak sortzen dituena. Ekonomia turistikoak kate
maltzur eta konplexuak erabiltzen ditu: mutur batean operadore handiak daude
(plataforma digitalak, multinazionalak, inbertsio funtsak, higiezin sozietateak
eta abar), espekulazio interesen eta etekinen logikan mugitzen direnak. Beste
muturrean, lan-indar erraldoi bat, prekarizatua, esplotatua eta bermerik zein
eskubiderik gabea. Turismoaren hazkundeak etxebizitzara sarbidea prekarizaztea
ekarri du hiri eta lurraldeetara. Zenbaezinak dira bizitoki izateari utzi eta
pisu turistiko zein hotel bilakatu diren etxebizitzak. Alokairuen eta etxebizitzen
prezioak neurri gabe hazi dira, bizilagunak beren auzo eta hirietatik
kanporatuz.
Gaur, Covid-19aren krisi
betean, erakundeek eta hedabideek etxean geratzeko eskatzen digutenean,
desberdintasunak begibistakoagoak egiten zaizkigu, etxerik ez duen oro erabat
baztertuz. Honela ba, gure elkartasuna adierazten diegu etxegabetutako
pertsona eta familiei, bizitza duina bermatzen ez duten etxeetan bizi direnei
eta etxerik gabeko pertsonei. Horregatik, babesten eta sustatzen ditugu
higiezinen funtzio soziala errazten duten ekimenak, publikoak eta pribatuak,
alojamentu turistikoak (ostatuak, hotelak, pisu turistikoak eta abar) beharra
duenari bideratzen dutenak.
Egoera horrek, gainera,
agerian uzten du gentifrikazioak eta turistifikazioak zenbateraino murriztu eta
ahuldu dituen auzoetako laguntza-sareak, larrialdi egoerei eta hauen ondorioei
aurre egiteko ezinbesteko tresna direnak. Eskerrak eman nahi dizkiegu
funtsezko zerbitzuak bermatzeko, beren burua kutsatzeko arriskuan jartzen ari
diren pertsonei. Elkartasuna eta lankidetza elikatuz komunitate-harremanak
bizirik mantentzen dituztenei eta hurbileko merkataritzako langileei.
Koronabirusaren zabalpen
globalak, aurrekaririk gabeko hipermugikortasunak erraztu duenak, are gehiago
nabarmendu ditu sistema kapitalistaren desberdintasunen mugak. Ustiapen eredu
harrapakari honen ondorioen artean, orain ikus dezakegu giza espeziea eta bere
ingurunearen arteko neurrigabeko harremanak sortzen dituzten desoreka
ekologikoek dakartzaten arrisku epidemikoak. Azken hilabeteetako murrizketen
ondorioz, kutsadura nabarmen murriztu da -neurri batean, aireko zirkulazioa eta
gurutzontzien zirkulazioa asko murriztu direlako-, baina aldi baterako
hobekuntza baino ez da, gizarte-sufrimendu handiaren kontura eman dena. Ez dio
erantzuten beharrezkoa den eta denboran iraun dezakeen egiturazko aldaketa
bati. Honek guztiak garamatza esatera ezin dugula jarraitu injustizia soziala
eta larrialdi klimatikoa elikatzen, ez eta ondasunen, baliabideen eta
lurraldearen kontsumo mugagabearekin ere.
Ekonomia birformulatzeko
garaia da, herritar guztientzat funtsezkoak diren zerbitzuak eta ondasunak sor
ditzan, gutxi batzuentzat izan beharrean. Ekonomia sistema orekatua eta
dibertsifikatua eraikitzeko garaia da, desazkundea ardatz duena eta bateragarria
dena bizitzarekin eta planetarekin. Horregatik, bat gatoz behetik proposamenak
egiteko beharrarekin, eta eskatzen diegu gobernuei eta erakundeei epe ertain
eta luzeko politiketan sar ditzatela, erakunde eskala desberdinak
(nazioartekoak eta tokikoak) artikulatuz eta pertsonen aldeko egiturazko
neurriak har ditzatela, ez enpresa handien aldekoak.
Honek garamatza eremu
turistikoan martxan jartzeko ondorengo neurri sortara, hegemonia turistikoa
zuzenduko duen eredu ekonomiko berri batera trantsizio sozio-ekologikoa
gauzatzeko beharrezkoak direnak:
Ez erreskatatu sektore turistikoa zor publikoa areagotuz. Horren ordez, turismoaren desazkundea proiektatu behar da, ingurumena eta gizarte geruza hauskorrenak babestuko dituen ongizate politikak lehenetsiz.
Gastu publikoa berrikusi, gizartearen oinarrizko beharrizanetara bideratuz (ospitaleak, etxebizitza publiko eta soziala, ikastetxeak etab.), azpiegitura eta proiektu erraldoi kaltegarri eta garestiak finantzatu ordez (portu eta aireportuen handitzea etab.).
Herritarrak higiezinen espekulazioaren ondorioetatik babestu, etxebizitza turistikoen kopurua zeharo murriztuz eta hauek alokairuaren merkatura itzularaziz. Honekin batera, zirkuitu ekonomiko globalek lurraldeak, hiriak eta auzoak bereganatzea eragozteko neurri zehatzak hartu.
Kulturaren garapenarekin eta ingurumenarekin koherenteak diren lanpostu duinak bermatzeko, beste sektore produktiboak (zaharrak eta berriak) sustatzeko politikak abiatu.
Bat egiten dugu norabide honetan eztabaidarako guneak bultzatzen dituzten pertsonekin eta prest agertzen gara gure ekarpena egiteko proposamen operatiboen definiziorako ibilbide kolektiboan. Krisi hau gainditutzat ematen den unean, ohituta geunden normaltasunera ez itzultzeko, krisialdi hau gizarte justuago, parekideago eta solidarioago bat eratzeko baliatzea da gakoa. Horrela baino ez baita lortuko dena ondo joatea.
SET sarea:
Barcelona, Bergamo,
Bologna, Camp de Tarragona, Canarias, Córdoba, Donostia, Eivissa/Ibiza,
Firenze, Génova, Girona, Iruñea, Lisboa, Madrid, Málaga, Malta, Napoli,
Palermo, Palma, Porto, Rimini, Roma, Sevilla, Valéncia, Venezia
Globalizazioan zentraltasuna hartu du turismo jarduerak. Ekonomikoki industria handienetako bat da (BPG globalaren %10 eta hamar enplegutik bat biltzen ditu). Kulturalki, bere beharrizana txertatu da munduko milaka biztanlerengan, bizipen bereizgarrien desioaren asegarri gisa.
Euskal Herrian turismo jarduera hazkunde bizkorrean sartuta dago, politika eta inbertsio publikoek eta tokiko zein nazioarteko baldintza soziopolitikoen aldaketak eraginda, nagusiki. Bereziki nabarmena izaten ari da hedapena Donostian, beste hiriguneetan eta kostaldean.
Turismoan oinarritutako jarduera ekonomikoak bultzatzearen alde egin duten arduradun publikoek arrakastaren kontakizuna egiten dute. Apustu horretan denok irabazten ari garela kontatzen digute. Ez da hala. Turismoak euskal lurraldeetako jarduera ekonomikoaren zati gero eta handiagoa hartzen du, bai. Baina, hori al da herritarron gehiengoari komeni zaiguna?
Gauza asko jarri ditu agerian krisi honek. Ezinbesteko eta ez-ezinbesteko jarduera ekonomikoak bereiztu dira, esaterako. Turismoaren baitan biltzen ditugun jarduerek ez dituzte gizakien oinarrizko beharrak asetzen. Espekulazioaren eta kontsumo eredu orojale baten eraikina dira.
Ostalaritza, merkataritza, garbiketa eta garraio jardueratan lan baldintza egonkor eta duinik ez duen langile kopuru handia dagoela ikusi dugu. Aldi baterako enplegua, ezkutuko ekonomia, autonomo faltsuak, soldata baxuak, feminizazioa eta, azken finean, prekaritatea ezkutatzen du turismoari loturiko enpleguak. Enplegua sortzea izan arren jarduera horren goraipatzaileek nabarmentzen duten bertute bat.
Hazkundean, mugimenduan eta abiaduran ardazten den bizi eta lurralde ereduan, geldialdiak ingurumenaren mesedetan jokatzen duela ohartu gara. Klima larrialdiarena da kontrolatu ezin dugun arrisku globalen multzoaren eragile nagusietako bat. Hala ere, ustez horren jakitun diren zenbait ez daude prest eredu ekonomikoan zirkinik ere aldatzeko.
Baina koronabirusaren krisiak Euskal Herriko turismo jarduerarekin lotutako irakaspenen bat eman badigu, eredu horrek ekartzen duen dependentzia ikaragarriarena da. Gu baino aberatsagoak diren herrialdeetako biztanleek gure lurraldea bisitatu eta bertan kontsumitzean oinarritzen da bertako jarduera ekonomikoaren zati esanguratsu bat.
Turismo jardueraren apustua burujabetzaren, herritarrok erdigunean jartzearen, sektore ekonomikoen arteko orekaren eta iraunkortasunaren antonimoa da.
Gure gizartea ispiluaren aurrean jarri du krisi honek. Ikusi ditugu hainbat arrisku, gabezia eta oker. Irakaspen horiek baliatzea tokatzen zaigu orain. Herritarron benetako beharrak zeintzuk diren birpentsatu eta gizarte ereduaren erdigunean jartzeko ordua da. Epe motzeko etekina eta kapitalaren metaketa bilatzen duten jarduerak baztertu eta bizitzaren erreprodukzioa bermatzen dutenak lehenestea beharrezkoa da. Irizpide horri jarraituz, turismo eredua ezbaian jartzea ezinbestekoa da. Dependentzian eta espekulazioan oinarritzen delako, prekaritatea eta txikizioa eragiten duelako, gutxi batzuen etekinen hazkundeak eta epe motzeko ikuspegiak gidatzen duelako. Euskal Herrian desazkunde turistikorantz neurriak eta politikak ezartzeko baliatu behar genuke krisi honek ekarri duen aukera.
Donostiako alkatearentzat, Obra eta Proiektu Sailerako, Ingurumen Sailerako, eta batez ere, JENDEARENTZAT:
Estatuko gobernuak konfinamendurako neurriak mailaka etengo dituelakoan eta industria jarduerak berpizteko neurriak berehala hartuko dituelakoan, hemen sinatzen duten erakunde naturalistek eta sozialek (Parkea Bizirik “kukulunbera”, Bizilagunekin plataforma eta NATURKON (Gipuzkoa osoko 14 elkarte naturalista biltzen dituen erakundea),
HONAKO HAU AZALTZEN DUTE:
Santa Klara uharteko babestutako kokaguneko itsas hegaztiak ugaltzeko garaian bete-betean daudela.
Uhartean, ugalketa-aldi hori martxoaren amaieran hasten dela, eta uztaila eta abuztura arte luzatzen dela.
Ezinbestekoa dela uharteko itsas hegazti babestuen ugaltze-zikloa behar bezala garatzeko lasaitasun-baldintzen alde egitea (gortetzea, habiagintza, inkubazioa eta kumeak elikatzea).
Uhartean habia egiten duten itsas hegaztien habia asko itsasargitik hurbil dagoen goiko belardian sakabanatuta daudela.
Habiak egiteko eremuetako batzuetan obrako materialak eta jarduerak daudela.
Are gehiago, araudia urratuz, obra-hondakinak erretzeko suteak piztu direla, herritarren alarma-deiak sortarazi dituztenak, 092 eta 112ra deituta, ke-zutabeak ikusi baitira habiak egiteko belardian.
Obrako makinek (garabiak, bulldozerrak, atzerako hondeamakinak, eskorgak, kolpeak, zaratak, mugimenduak) irlako hegaztien ugaltze-ahalegina behar bezala garatzeko behar diren baldintzak eta bakea erabat hausten dituztela, eta ondorioz, ahalegin hau erabateko porrotera bideratuko dutela.
Uhartean kaio hankahoriren (Larus michahellis) kolonia adierazgarri bat habiagilea dela.
Gure inguruan oso urriak diren espezieak, hala nola kaio beltza (Larus marinus), duela gutxi (2019) babestutako kokagunean ugaltzen saiatu direla, eta litekeena da 2020an berriz ere ugaltzen saiatzea, eta beste espezie batzuk, hala nola kaio iluna (Larus fuscus), uhartean aldizka ikusten direla, eta horiek guztiek kontserbazio-maila desberdinak dituztela.
Ubarroi mottoduna (Phalacrocorax aristotelis) bezalako beste espezie batzuek, berdegunea egunero atseden hartzeko eta urte osoan itsasoko erasoetatik babesteko erabiltzen dutela.
Uhartea babestutako gunea dela, babestutako flora eta fauna espezieak dituena.
Berdegune honen balioa hain handia dela, ezen berezko ezaugarriak dituen sugandila bat (Podarcis liolepis) bizi den, beste inon aurkitzen ez dena.
Kokagune hau guztia oso zaurgarria, etenerraza eta, batez ere, oso txikia dela.
Uhartea aldatu ezin den eta aldatu behar ez den berdegunea dela eta hau dela juridikoki babesten duen araudia:
Itsasertza Babesteko eta Antolatzeko Lurraldearen Arloko Plana (Eusko Jaurlaritza).
2010eko Hiri Antolamendurako Plan Orokorra (HAPO) (Donostiako udalerria).
Berariazko bandoa 2002ko ekainaren 21etik, haren erabilera eta gozamena erregularizatzen dituena.
90/2014 Dekretua, Euskal Autonomia Erkidegoko paisaiari buruzkoa.
EAEko Paisaia Berezien eta Bikainen Katalogoa eta Inbentarioa.
Horregatik guztiagatik, hemen sinatzen duten erakunde naturalistek eta sozialek, ESKATZEN DUTE:
2020ko apirilaren 10etik uztailaren 31ra bitartean uharte osoan obrak kautelaz etetea (ia txita gehienak hegaz moldatzen direnean).
Era berean, eta itsas hegaztiak behar bezala ugaltzeko uharteko baldintzak aldatu eta degradatu direla egiaztatuta, erakunde sinatzaileek, obrako materiala jaso behar bada, une oro talde naturalisten aholkularitzaz egin dadila eskatzen dute.
EZ DEZAGUN AHAZTU:
Udalerri batean fauna basatia egoteak, ingurumen osasuntsua duela, argi erakusten du. Izan ere, adierazle biologikoetan oinarritutako ingurumen-kalitatearen neurketa, ekosistema jakin baten ezaugarri den faunaren presentzia baloratzean datza. Horregatik guztiagatik, dibertsitatea, fauna eta bertako habitatak kontserbatzea ezinbestekoa da.
Faunaren babesa ingurumenarekin zuzenean lotutako eskumena da. Animaliak, haien ingurunea eta ingurumena hobetzeko lan positiboa egitea eskatzen du .
Donostiako Parte Zaharreko, Egiako, Uliako eta Herrera-Altzako auzo elkarteek eta Bizilagunekin plataformak, Iruñea, Bilbo eta Estatu espainiarreko 36 federazio eta elkarterekin batera, Espainiako Gobernuko Osasun Ministerioari eskatu diote ostatu emateko ministerio-agindua, martxoaren 23koa eta 30ekoa, ixteko.
Tasa turistikoa deitzen zaie turistek hotel edo ostatuetan emandako gau bakoitzeko zenbait lurraldetan bertako administrazioari ordaindu behar izaten dioten zenbatekoari. Bildutako dirua turismoaren sustapenari eta turismoaren erakargarri diren guneen zainketara bideratu ohi da, hauek mantendu eta bere ustiapena iraunkortzeko asmoz.
Tasa turistikoak ez du lurraldeen eta hirien turistifikazioaren arazoa konpontzen. Ez da hala izan neurri hau, bere molde desberdinetan, ezarri izan duten tokietan eta ez da hala izango EAEn, Gipuzkoan eta Donostian.
Katalunia eta Balear Uharteak dira tasa turistikoa duten Estatuko lurralde bakarrak. Euro bat eta lau euro arteko tasa ordaintzen dute turistek ostatu gau bakoitzeko. Bistan da lurralde hauen turistifikazio arazoak ez direla konpondu neurriarekin. Europan, 21 herrialdetako hiri eta lurralde desberdinetan daude ezarrita antzeko neurriak. Batzuetan gauko zenbateko finko bat ordaintzen da; beste batzuetan, ostatuko fakturaren portzentaje bat. Erroman, gauko zazpi euroko tasa dago indarrean, gaur egun.
“Donostiak ezin du gaur egun jasotzen duena baino turismo gehiago jaso. Donostiarren bizimoduan eta bizi-baldintzetan kalte nabarmenak eragiten ari da indarrean dagoen turismo- eta hiri-eredua”
Hilabete askotan ari dira administrazio desberdinetatik tasa turistikoaren gaia lantzen eta publikoki hedabideetan asmoak, borondateak eta zurrumurruak hedatzen. Hala ere, ez zaie erraza egiten ari ustezko adostasuna praktikan gauzatzea. Izan ere, administrazioen artean desadostasunak bi puntutan daude: nork bildu eta kudeatu behar duen tasa turistikoaren bidez jasotako dirua (1) eta zein helburutara bideratu behar den diru-sarrera hori. Beste hitz batzuetan: zergatik eta zertarako ezarri nahi den tasa turistikoa (2).
Lanketa hau “sektorearekin” egiten ari direla jakin dugu hedabideen bitartez, beti bezala. “Sektorea” deitzen diotena, turismoan interes ekonomikoa duten enpresa eta inbertsiogileak dira. Ez dute parte hartzen turismo eredu orojale honen kalteak jasaten dituztenek. Ez dute parte hartzen auzo elkarteek, sindikatuek edo gaia jorratzen duten gizarte mugimenduek. Elkarlanean dihardute bai, turismoaren hazkunde mugagabea eta lurralde osoaren turistifikaziorako borondatea partekatzen dutenen arteko elkarlana da, ordea.
Donostiak ezin du gaur egun jasotzen duena baino turismo gehiago jaso. Donostiarren bizimoduan eta bizi-baldintzetan kalte nabarmenak eragiten ari da indarrean dagoen turismo- eta hiri-eredua. Etxebizitzaren prezioen gorakada hiritik kanporatze masiboa eragiten ari da, bereziki gazteena. Hiriaren egitura ekonomikoa aldatzen ari da, turismoari lotutako sektoreen pisua handituz; hain zuzen ere prekarietatea handikoak diren sektoreak (ostalaritza, ostatuak, merkataritza eta garbiketa). Hiri espazioaren pribatizazioak eta kultur ekimenen merkantilizazioa komunitate sareak eta auzo-bizitza arriskuan jartzen ari dira. Turismo gehiago erakartzea ez da donostiarren lehentasunezko beharra. Baliabide publikoekin gutxi batzuen interes pribatuarentzat lan egitea da. Tasa turistikoa turismoa sustatzeko erabili ohi da, eta horrexegatik, ez dugu nahi tasarik, xede horretara diru-publiko gehiago bideratzeko bada. Arazoa handitzeko neurri bat litzateke, arazoa konpontzekoa baino.
Tasa turistikoei ematen zaien beste funtzioa, turisten erakargarri diren toki eta guneak “zaintzea” da. Ingurune naturalak, ondare arkitektonikoko elementuak, alde zaharrak, portuak eta abar, turisten joan-etorriek, hondakinek eta bestelako desgasteak sufritzen dituztenez, horien “konponketa” egiteko baliatzen omen da. Praktikan, erakargarri hauen inguruan azpiegiturak (parkinak, pasarelak…) edo zuzenean turistei zuzendutako zerbitzuak eskaintzeko (informazio guneak, panelak…). Turismo masiboaren kalte larrienak, bertako biztanleriarengan sortzen direnak, ikutu ere ez. Azken finean helburua turistaren esperientzia ona ziurtatzea eta turismoaren hazkunde bidea sustatzea izaten jarraitzen du, ez bertakoen egoeran eragitea.
“Bizilagunekin plataformaren irakurketa garbia da. Tasa turistikoak, planteatuta dagoen bezala, ez du arazoa konpontzen. Are gehiago, arazoa okerragotzeko eragin dezake”
Beraz, Bizilagunekin plataformaren irakurketa garbia da. Tasa turistikoak, planteatuta dagoen bezala, ez du arazoa konpontzen. Are gehiago, arazoa okerragotzeko eragin dezake. Gure hiriaren turistifikazioari bidea zabaltzen diote indar politikoen artean adostasuna sortzen du, hain zuzen ere beren orain arteko jardunari bete-betean erantzuten diolako. Turistifikazioari neurria hartzeko tresna bezala saltzen dute herritarren aurrean, baina bitartean hazkunde turistikoaren aldeko lanean jarraitzen dute; besteon bizi-baldintzen kontura aberasten ari diren gutxi horien alde. Hazkunde turistikoaren paradigma legitimatzeko tresna bat da, nagusiki.
Tasaren ezarpena ezagutuko dugula susmatzen dugunez, proposamen bat mahai gaineratu nahi genuke, hala ere. Ezarriko bada, Fiturrera hamarnaka politikari eta lagun eramateko, atzerriko hedabideei publi-erreportajeak ordaintzeko edo urteroko marketing kanpainak ordaintzeko erabili ordez, erabil dezagun diru-sarrera politika sozialetarako. Inbertitu dezagun donostiarren kanporatzea gelditzeko politiketan, etxebizitza larrialdia gelditzeko, lan-baldintza duinak ziurtatzen, balio ekologikoko inguruneak babesten, auzo-bizitza sustatzen, behetik gorako kultur egitasmoetan… Horiek dira Donostian bizi garen eta bertan bizi nahi dugunon kezkak eta beharrak. Eta turismo gehiago erakartzeak ez du horien hobekuntzarik ekartzen azken urteetan ikusi dugun bezala. Desazkunde turistikorantz neurriak hartzeko ordua heldu da eta ikusi nahi ez duten agintarien aurrean indarrak metatzen ari den herritar multzo gero eta handiagoa dago.
Kaleratzeak STOPek, Groseko HONDARPE Auzo Elkarteak, Amarako AMARA BAI Auzo Elkarteak, PARTE ZAHARREAN BIZI Auzo Elkarteak eta Benta Berriko auzo-elkarteek, BIZILAGUNEKIN Plataformak, DONOSTIA DEFENDATUZ koordinadorak eta gaur hemen bildutako dozenaka donostiarrek argi eta ozen esaten dugu Azorako 300 maizterrak zuen auzoetan bizitzen jarraitzea nahi dugula, kontratu egonkor eta alokairu merkeekin.
Gure gazteek alde egin behar ez duten hirian bizi nahi dugu; non familia askok, batez ere guraso bakarrekoek, ez duten pilatuta bizi behar sukalde-eskubidea duten geletan 450 euroko alokairuak ordainduz edo etxebizitza bera partekatuz, alokairu espekulatiboak Estatuko bigarren garestienak direlako; non inork ez duen beren diru-sarreren %50 edo gehiago alokairura bideratu behar, Europan %30 inguru erabiltzen denean.
Etxebizitzak Euskal Etxebizitzaren Legeak babesten duen bizitegi- eta gizarte-erabilera duten Donostia, eta ez etengabe hazten ari diren hotel-enpresen eta turismo-apartamentuen irabazirako hiria.
Bertako bizilagunak eta hurbileko merkataritza milaka turista hartzeko kanporatzen ez dituen hiria, gure auzoak bizigaitz bihurtuz.
Blackstone bezalako funts-putrerik gabeko hiria, 2018an Benta Berriko Babes Ofizialeko etxebizitzak bereganatu zituena, edo orain Azora, Inmobiliaria Vascongadak emandako milioi askoko pilotakadaren eskutik, alokairuak igotzeko eta, maizterrek ordaindu ezin badituzte, etxegabetzeko, 2013an Madrilen babes ofizialeko 3.000 etxebizitzekin egin zuten antzera.
Azken finean, Donostian edonor bizi ezin izatearen erantzulea, bereziki, Eusko Jaurlaritza da, 5 urte hauetan ez baitu alokairuaren prezioen kontrol espekulatibo eta geldiezina arautu.
Horregatik iritsi dira funts putreak. Orain, hauteskunde autonomikoen aurrerapenak eten egin duen Lege Proiektu bat aintzat hartzeko aukera zuten.
5 urteren ondoren, ez du etxebizitza hutsei dagokien kanona arautu eta alokairu sozialeko etxebizitzen parke eskasa mantentzen du; EAEn alokairuko etxebizitza guztien %2a da soilik, Europan% 15 ingurukoa denean.
Honen ondorio tragikoa gehiegizko alokairuak ez ordaintzeagatik edo kontratua amaitzeagatik kaleratzeak ugaritu direla da.
Eta bigarrenik, udal honek, alkatea buru izanik, Gobernu zentralari alokairuaren prezioak arautzea eskatzen dio, baina ez dio Eusko Jaurlaritzari eskatzen. Gainera, katalanaren antzeko proiektu bat mahai gainean duenean, erregulazio hori hemen Euskadin gauzatu ahal izateko.
Apartamentu turistikoen 1.200 jabeak lasaitzen ari da, baina ez ditu benta Berriko 520 familiekin berdin egin, ezta oraindik ere 300 familiekin, dozenaka sinadurarek hala eskatu badiote ere.
Familia guzti hauek kalean amaitzeko arriskua dute, funts putreek ezar ditzaketen gehiegizko alokairuak ordaindu ezin dituztelako; izan ere, etxebizitzarekin negozioa egitea bere gizarte-erabileraren gainetik jartzen duen etxebizitza-politika negargarri honekin ateak parez pare ireki dizkiegu.
ETXEBIZITZA DUIN ETA ESKURAGARRIA IZATEKO ESKUBIDEA DEFENDATZEN DUGULAKO!
BIZITZEKO DONOSTIA BAT NAHI DUGULAKO ETA EZ INSTITUZIOEN KONPLIZITATEAREN AURREAN ETXEBIZITZAREKIN ESPEKULATZEKO!
DONOSTIAN BIZI NAHI DUGU, FUNTS PUTRERIK GABE, TURISMO MASIFIKAZIORIK GABE, NON ETXEBIZITZA ESKUBIDE BAT DEN ETA EZ NEGOZIOA, ETXEGABETZERIK GABE!!
HELBURU BERBERENGATIK, ETXEBIZITZA DUIN BATEN ALDEKO ETA HIRI BIZIGARRIAREN ALDEKO EUROPEAR KOALIZIOAK MARTXOAREN 28AN EUROPAKO HIRI ASKOTAN MOBILIZAZIOAK DEITUKO DITU.
