EKIMENAK

Eusko Jaurlaritzan errejistratutako pisu turistikoak 2017-2021

https://datawrapper.dwcdn.net/VePjb/3/

Datu hauek Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburu Javier Hurtadok (PSOE) Eusko Legebiltzarrera bidalitako txosten baten parte dira, Iker Casanova EH Bilduko ordezkariak egindako galdera bati erantzunez. Galdera horren arabera, etxebizitza horien azken bost urteetako bilakaera ere eskatzen zen. Datu horien arabera, gaur egungo 4.047 etxebizitzek eta logelek 2017an zegoen eskaintza % 64 handitu dute. 2016an Turismoaren Legea onartu zen, eta 2018an are gehiago mugatu zen bizitoki horien erregulazioa. Euskadin nahitaezkoa da erregistratzea, Interneteko erreserba-plataforma asko baitaude ezarrita. Plataforma horiek ‘pirata’ moduan jarduten zuten, eta beste urrats batzuk eman behar dira, hala nola atarian bereizgarri bat jartzea. Urteka, 2017an 2.464 etxebizitza eta logela ziren guztira, 2018an 2.961, 2019an 3.704, 2020an 3.876 eta 2021ean 4.047.

https://www.eldiario.es/euskadi/donostia-concentra-40-pisos-turisticos-euskadi_1_8860048.html

Donostiako ostatu establezimentuen kopuruaren bilakaera (2011-2021)

Pentsioen eta hotelen hazkunde neurrigabeak hiriko eredu ekonomikoa desorekatzen du eta donostiarrak kanporatzen ditu. Donostiaren turistifikazioaren eta azken urteotako galbidearen adierazle garbia da.

2011. urtean 101 hotel-establezimendu (hotelak eta pentsioak) zeuden Donostian. 2021ean 155 dira. EAJ eta PSOEren arteko egungo koalizioak Udala gobernatzen duen urteetan, 45 establezimendu gehiago daude (6 urtetan!!!).

2020 eta 2021 artean zabaldu ziren zurrumurru interesatu askoren ziotenaren kontrara, COVID-19aren pandemiak ez du murriztu hirian irekitako establezimendu kopurua.

https://eu.eustat.eus/euskadiko_turismoko_datu_esploratzailea_hotelak.html

Donostiako Udala eta alokairu turistikoko etxebizitzak: bi norabideko iruzurra

Donostiako Udalak eta Aparture alokairu turistikoko etxebizitzen elkarteak hiriko pisu turistiko batzuetan hondakinak sailkatzea sustatzeko ekimena aurkeztu berri dute egunotan. Bizilagunekin plataformatik salatu nahi dugu ekimen honek zuriketa eta iruzur ariketa bikoitza ezkutatzen duela.

Batetik, Udalaren aldetik. Donostia Gipuzkoan hondakin gutxien birziklatzen duen udalerria da. Udal Gobernuak ez du hondakinen sailkapena sustatzeko ekimen esanguratsurik bultzatu bere gobernu aldian eta, gainera, Udal Gobernuan dauden bi alderdiak donostiarron osasuna eta ingurumena erasotzen erraustegiaren bultzatzaile nagusiak dira. Turismoa klima aldaketaren eragile nagusietako bat da. Donostiatik 100 km-ko erradioan 5 aireportu egotea, uharteko naturgunea turisten bisitaleku bihurtzea, Antondegin surf-parka egin nahi izatea, Belartzan merkatalgune erraldoia eraikitzea eta beste hainbat adibide aipa genitzake Donostiaren turistifikazioa ingurumenarentzat mehatxu bat dela azaltzeko. Hutsaren hurrengo eragina du ekimen honek, benetan esanguratsuak diren kalte ekologikoen alboan. Greenwashing edo zuriketa berdea da.

Bigarrena, Aparture lobbyaren aldetik. Bere pisu turistikoetan inongo konpromisorik eskatzen ez dion ekimen honen bidez, lortzen du Donostiako Udalak bere negozio pribatuak promozionatzea. Udalak zilegitasuna ematen die hiriaren turistifikazioaren eta etxebizitza larrialdiaren funtsezko eragile hauei. Hala egin izan du beti pisu turistikoen ordenantza ilegala onartu zuenean, plan orokorra aldatu zuenean arauditik kanpo zeuden pisuei baimena emateko; baita pisu ilegalak detektatzen lan egiten zuten inspektoreak kendu zituenean ere. Erakunde publikoetatik etxebizitzak negoziorako erabiltzen dituztenen alde egiten dute behin eta berriz.

Desazkunde turistikoaren alde benetako neurriak ezartzeko ordua dela aldarrikatu nahi dugu. Alokairu turistikoko pisuak mugatu, murriztu eta epe laburrean hiritik desagerrarazi behar direla uste dugu. Etxebizitza larrialdiaren konponbidea lehentasunezko helburua izan behar da; gehienon arazoarekin aberasten diren gutxi horiei bidea moztu behar zaie. Azkenik, zero zabor helburua lortu, ingurumena zaindu eta klima larrialdia geldiarazteko benetako ekimen eta politikei gure babes osoa adierazi nahi diegu. Horregatik iruditzen zaigu onartezina iruzur bikoitza. Ez dugu zuriketa berde hau irensten.

‘Turismoan eredu aldaketarik ez dute planteatzen instituzioek, kontrara’

Donostiako BiziLagunEkin plataformak salatu du Gipuzkoako hiriburuko kaleetan turismoak klima-aldaketarekin duen lotura, Aldaketaldia ekimenaren barnean. Kolektiboak azpimarratzen duenez, munduan «karbono dioxidoaren (CO2) isurketen % 8 turismoak eragindakoak dira», eta, beraz, arlo horretan desazkundearen alde egiten du. Asier Basurto kideak eman dizkigu xehetasunak.

Turismoa klima aldaketaren eragile nagusietako bat da

Klima larrialdiaren aurka ALDAKETALDIA ekimenaren baitan bildu gara aurten ere hamarnaka eragile. Hainbat egunetan ekimen desberdinak aurrera eraman ditugu; tartean, Zaldibarko zabortegiaren hondamendia gogoratu eta erantzukizun politikoak eskatzeko manifestazioa. Ekintza guzti hauen atzean dauden ideiak eragileok sinatutako manifestuan daude.

Donostiako kaleetan turismoak klima aldaketarekin duen loturan arreta jartzen duten muralak itsatsi ditugu BiziLagunEkin plataformako kideok.

Karbono dioxido (CO2) isurien %8 turismoak eragindakoa da.1

Gure ohituretan eta bizimoduan, garraio-azpiegituren inguruko erabakietan, hiri-ereduan eta lurralde antolaketan jokatzen dugu etorkizuna.Krisi ekologikoa gurean hasten delako.Hiriko eta lurraldeko bizitza beste oinarri batzuen gainean eraikitzea presazkoa da.

Donostia desazkunde turistikorantz.

1 Lenzen, M., Sun, YY., Faturay, F. et al. The carbon footprint of global tourism. Nature Clim Change 8, 522–528 (2018). https://doi.org/10.1038/s41558-018-0141-x

Hiria eta eraldaketa soziala: turistifikazioa

Turismo jarduerak hazkunde handia bizi izan du azken hamarkadan mundu osoan. Pandemiak eragindako geldialdiaren ostean, lehengo bultzada eta norabidea berreskuratzen ari dela dirudi. Hirietan turistifikazioaren eraginak ezaugarri bereizgarriak ditu. Donostian ikus daiteke aipatutakoak, izan ere, turismo jardueraren hazkundeak bertako donostiarron bizimodua erabat baldintzatzen duten ondorioak sortzen ditu.

Jarduera turistikoak hiriko ekonomian duen pisua, politika publikoak erabakitzean duen eragina, etxebizitzaren merkatuan sortzen duen desoreka, ingurune naturalarengan duen presioa, eskaintzen dituen lan-baldintzak eta beste hainbat ondoriok, kaleak betetzen dituzten turista-taldeez haratago, argi uzten dute herritarren bizitzeko modua zeharkatzen duen fenomenoa dela.

Turismoaren hazkundea positiboki baloratzen duen diskurtsoa eztabaidaezina izango litzateke zenbait erakunde eta hedabidegatik balitz; baina herritarren artean eta egoera honen ondorioak salatzen dituzten mugimenduen artean eztabaida zabalik dago.

Eztabaida horri helduko diogu datorren azaroaren 24an, egingo dugun saioan. Bertan parte hartzera gonbidatzen zaituztegu talde, elkarte eta eragile sozialetako kideak, unibertsitateko ikerlariak eta gaian interesa duzuen herritar guztiak.

  • HIRIA ETA ERALDAKETA SOZIALA: TURISTIFIKAZIOA
  • Azaroak 24, asteazkena
  • 18:00-20:00
  • Emaus Social Faktory (Mundaiz 6, Donostia)
  • Izen ematea: j.marquez@emaus.com

Emaus eta BiziLagunEkin

Hiria eta eraldaketa soziala: Etxebizitza

Etxebizitzaren egoera espekulazioko luxuzko objektu bezala eta ez eskubide bezala, egungo gizarte kapitalistetan orokortutako arazoa da. Donostia ez da salbuespena. Izan ere, hiri honetan, arazoa ez da berria eta gainera, arazoa okerragotzen ari da egunetik egunera. Gentrifikazioa errealitate bat da gure testuinguruan, bitartean, kaleko egoeran dauden pertsona kopurua igotzen ari da, gizarte arrakala handitzea bultzatuz. 

Esparru honetan, lurraldeak eraldatzeko hausnarketa kritikoek sustatzen duten Unibertsitatea Plazan proiektuak topaketa berri bat proposatzen du, Bizilagunekin plataformarekin batera. arazo honi aurre egiteko. Horrez gain, hausnartzea proposatzen dizuegu, zein da Unibertsitatearen papera egoera honen aurrean: etxebizitza duina eskuratzeko lan egiten duten Gizarte Mugimenduekin lerrokatuta al dago? Zer ekarpen egingo lioke aliantza honek kausari? Posible al da? Posible ez balitz, nola izan beharko luke? 

Gizarte larrialdi honen inguruan lurraldeko alternatibak hausnartzera, eztabaidatzera eta eraikitzera gonbidatzen zaituztegu.  

  • Azaroaren 10a, asteazkena 
  • Emaús Social Faktory. Mundaiz 6, Donostia 
  • 18:00-20:00 

BiziLagunEkin eta Emaús 

Donostiako elkarteek bat egin dute Bellas Artes-aren eraistearen aurka

Duela bi aste, hain zuzen ere, oposizioko talde politiko guztiekin bildu ginen areto honetan, Arte Ederren Jauregia eraisteko lanen hasiera klandestinoa salatzeko eta udal lizentziaren eta EPPUCren hirigintza-fitxaren aurka bi lege-errekurtso jarri zirela iragartzeko.

Denbora horretan frogatu da birgaitzeko esku-hartze positibo gisa aurkezten gintuztela behin eta berriz, eta hori esku-hartze suntsitzailea dela. Egiaztatu dugunez, eraikin historikoaren egitura eta barne-banaketa erabat desagertzea dakar, bai eta fatxaden jatorrizko diseinuan aldaketa garrantzitsuak egitea ere.

Jabetzaren proiektuak, robotizatutako lurpeko 3 garaje-solairu, 84 turismo-ostatu eta 2 altuerako altxaera berri bat gaitzen dituenak, Espainiako zinematografo zaharrenaren osotasunaren eta benetakotasunaren aurka egiten du, haren ondare-balioa baliogabetuz.

Ikusi dugunez, Monumentu eta Lekuen Nazioarteko Kontseiluko lehendakaria Donostiako alkateari zuzendu zaio, adituen desadostasuna azalduz kultura-esanahi unibertsala duen higiezin baten galera tamalgarri eta atzeraezinaren aurrean, bere tipologiaren barruan bizirik dirauen bakarra baita. Ez dute zalantzarik erabaki hori higiezinen espekulazioari egozteko.

Gogora dezagun azken urteak gero eta egonezin handiagoak markatzen dituela hirian, eraispenen etengabeko jarioak eraginda. Gizarte-alarmaren ondorioz, ondoz ondoko bi luzamendu onartu dira, eta, horiekin batera, aldaketa partzial bat eta KEBPBren berrikuspen orokor bat egin dira, arazo hori konpondu gabe jarraitzen dutenak. Ondare-galerek eraikin mota guztiei eragin diete, eta bereziki landetxe historikoei. Desagertze esanguratsuenen artean, honako hauek aipatu behar dira adibide gisa:

Villa Kanimar, Villa Txomin, Miracruz 19, Villa Stella Maris, Villa Saga, Villa Zerutxo, Villa Narcisa, campus EUTG, caserío Txanponenea, caserío Erbetegi, fábrica OASA, Villa Torata o Villa Supervielle.

Barruko eraispenak edo hustuketa osoak ere orokortu dira, hala nola:
Artzain Onaren plaza 5, Elkano 10, Gipuzkoa plaza 2 eta 11, Hondarribia 9, Arrasate 51 edo Aldamar 32, askotan atari baliotsuak suntxituz.

Donostia da etxebizitzen m2 garestienaren prezioa (salmentan zein alokairuan) duen hiriburua, eta, horrez gain, hotelen errentagarritasuna handiena duen hiria ere bada, estatuko rankingaren buruan. Turismo-ostatuen ezarpena masiboa izaten ari da: udal gobernu honek 30 lizentzia baino gehiago eman ditu denbora errekorrean, kasu askotan babestutako eraikinei eraginez. Horien artean:

Zenit hotela (Mariaren zerbitzariak), Gorka Room Mate, Arbaso, Villa Favorita, Villa Katalina, Villa Eugenia (Jai Alai), Villa Victoria (San Bartolome kalea), Catalonia (Mariaren Konpainiaren komentua), ABBA (Vastameroli jauregia), Boutique Bidaia (Ategorrieta), SanSeBay (Mari kalea), Vista (Urbieta kalea, 51). Eta prestatzen: corazón de María, María Inmaculada, Villa Nª Sª de Iziar (Paseo de la Fé) eta 84 apartamentu turistiko Bellas Artes eraikinean.

Turismo-prozesuak mugikortasunean eragiten du, hiriko erdiguneetako aparkalekuak biderkatzen baititu: atzo bertan 320 aparkaleku baimendu ziren Grosen, Maria Inmaculadaren klaustroa suntsituz. Hotelak ugaritzearen ondorioz, prezioak igo egin dira higiezinen sektorean, eta, ondorioz, ezinezkoa da etxebizitza eskuratzea. Nahikoa da esateko hiri-espazioaren merkantilizazio-prozesu horri, gizartean eta kulturan ondorio larriak izango dituena.

Zoritxarrez, Bellas Artes-a oraintsuko jitearen adierazle ezin hobea bihurtu dira: enpresa gutxi batzuen irabazi-nahiak asetzean zentratutako kudeaketa, donostiarren interes kolektiboan baino gehiago. Babes-erregimenaren beherapen progresiboa enkarguzko hirigintzaren adibide garbia da, eta zalantzan jartzen du hiri-eredua. Hiri-ikono hori hutsaltzea, beste behin ere turismo-aprobetxamenduaren mesedetan sakrifikatua, nahi ez dugun hiriaren metafora da.

Eraikin hau erabiltzen ez den zinema zahar bat baino askoz gehiago delako. Donostiarren belaunaldiek asko maite duten sinboloa da, eta agian horregatik lortu du herritarren sektore zabal batean ezkutuko kezka bideratzea. Hamaika helburu eta ideologia dituzten dozena bat elkartek bat egin dute, eraispenaren aurka egiteko eta hirigintza-kudeaketa askoz jasangarriagoa eta pertsonen benetako beharrei arreta jartzen diena eskatzeko. Talde hauek parte hartzen dute ekimen horretan:

  • ÁNCORA
  • ONDARE
  • ERDIAN BIZI
  • BIZILAGUNEKIN
  • PARTE ZAHARREAN BIZI
  • AMARA BERRI AUZO ELKARTEA
  • AMARA BAI
  • DONOSTIA DEFENDATUZ
  • HARITZALDE
  • BELARTZA 2 GELDITU
  • PARKEA BIZIRIK
  • SATORRALAIA

Azken finean, udal gobernua bakarrik geratzen ari dela egiaztatu dugu:

1) Oposizioak Arte Ederretan egindako esku-hartzea kritikatu du.

2) Estatuko eta nazioarteko adituek alkateari gogorarazi diote hori ez dela eraikinaren etorkizunerako irtenbide egokia.

3) Eta, orain, herritarren elkarteek ere gobernantza-eredu horren aurka egiten dute, interes pribatuetara tolestuta.

Eraikinaren aldeko manifestazio handi baten deialdia egin nahi dizuegu. Datorren larunbatean, hilak 30, hasiko da, 12:00etan, zinematografotik bertatik, eta Bulebarrean amaituko da, “BELLAS ARTES, ZINEMA HISTORIKOA BAINO ASKOZ GEHIAGO” lemapean. Gu bezala etengabeko eraispenengatik, hiriaren identitate-galeragatik eta harrizko kartoizko dekoratu bihurtzeagatik, biztanleak eremu periferikoetara mugitzeagatik eta, azken batean, udal-kudeaketak azken urteotan hartu duen norabide espekulatiboagatik kezkaturik dauden guztiei atxikitzeko gonbita egiten diegu.

Udal-gobernuak atzera egin dezake, eraikin sinboliko hori ez suntsitzeko tresna juridikoak baititu. Zinemarik zaharrena Bilbon egongo balitz, zalantzarik gabe, hura zaharberritzeko baliabide publiko nahikoak erabiliko ziren eta kultura-ekipamendu gisa mantenduko ziren.

Immunizatu gaitezen turistifikazioan aurrean

2021eko uda. Urte eta erdi pandemiaren ondoren, Donostiak atzerriko turistak hartzen ditu berriz: COVID pasaportea aktibatuta dago, hotelak irekita, hiria promozionatzeko kanpainak, pisu turistikoei buruzko legeria berria … turismoaren makineria berriro martxan da. Beraz, batzuek faltan bota dute eta orain presaz berreskuratu nahi duten turismo ereduaren “normaltasuna” itzuli da. Baina nolako turismo ereduaz ari gara? Zer normaltasun berreskuratzen dugu? Azken urte eta erdi honetan ikusi dugu nola merkatu turistikoa aurrekaririk gabeko krisi batean sartu den. Eredu ekonomiko horren ahultasunak agerian geratu dira eta esperientzia honek Donostiako bizilagunok turismoak gure bizitzetan dituen kostuak gure gain hartu nahi ditugun berriro pentsatzera gonbidatzen gaitu.

Argazkia: Bicanski / Pixnio

2021eko uda. Etxebizitza larrialdia borrokatu beharreko birus bat da. Hiriko 16 mugimendu eta elkartek Donostian etxebizitza eskubidearen alde aspaldi ikusi gabeko mobilizazioa egin duten udaberritik gatoz. Hiriko etxebizitza krisia inoiz baino larriagoa da: ordaindu ezinezko alokairuak, auzoetatik kanporatutako bizilagunak, etxegabetzeak … Hala ere, Hiri Antolamenduko Plan Orokorra espreski aldatu ondoren, Donostian inoiz 550 pisu turistiko gehiago legeztatu dituzte. Bestalde, azken urteetan banatutako 35 hotel lizentzien ondorioz, hotel horien lanak bukatzen eta irekiera berriak gertatzen ari dira. Uda da etxebizitzak eskubide izateari utzi dion hirian, gero eta jende gutxiagoren esku dagoen luxua bihurtu den hirian.

Eredu ekonomiko horren ahultasunak agerian geratu dira eta esperientzia honek Donostiako bizilagunok turismoak gure bizitzetan dituen kostuak gure gain hartu nahi ditugun berriro pentsatzera gonbidatzen gaitu.

2021eko uda. Mundu mailan, hegazkin-trafikoak eta gurutzontziek airea eta ozeanoak kutsatzen dituzte berriro. Donostian, Santa Klara uhartea, balio natural handiko eremua, hiriko erakargarri turistiko berria bihurtu da jendez gainezka egiteko arriskuarekin. Antondegiko ingurune naturala ere zentzugabeko surf-park baten bidez hondatzearen mehatxupean dago. Bai, badirudi normaltasunera itzultzea hau zela: espazio naturalen ustiapenaren eta degradazioaren alde egiten jarraitzea sustatzaile pribatuen esku dagoen merkatu turistikoaren mesedetan.

2021eko uda. Jarduera turistikoa pandemiaren ondorioen aurka errekuperatzen ari da: galdutako lanpostuak berreskuratzen ari dira eta jarduera horretan topatuko dute enplegua hiriko eta inguruetako langile askok. Hala ere, monolaborantza turistikorantz joatea herritarren bizi baldintzak hobetzeko urrats faltsua da. Dibertsifikazio ekonomikoaren alde egin ezean eta langileak beste sektore batzuetara bideratzeko benetako apusturik egin gabe, berriro esplotazioa, prekarietatea eta lan-egonkortasunik gabeko merkatuaren mende egongo dira.

Turismo jardueraren onurak kontatzen dizkigutenean, motore ekonomiko gisa eta enplegu sortzaile gisa aurkezten zaigu. Arretaz begiratuz gero, ordez, enplegu horren eta jarduera ekonomiko horren kalitate eskasa eta hauskortasuna azpimarratzekoa da, batetik. Eta bestetik, nabarmena da jarduera turistikoak inbertsio publiko izugarria eta politika publikoen erabateko baldintzatzea eskatzen duela. Enplegu batzuk sortzen ditu, gutxi batzuei irabazi handiak ematen dizkie, baina aurrekontu publikoetan dago guzti horren oinarria. Turismoarekin irabazten dutenen mesedetan moldatzen dira hiriak, erakargarri kulturalak sortzen dira, azpiegitura erraldoiak eraiki… eta guztien zergekin ordaintzen dira.

Immunizatu gaitezen turistifikazioaren aurka. Ez dezagun utzi hiriaren osasuna herritarrentzako bizi baldintza duinak bermatzen ez dituen eredu ekonomikoaren eskuetan. Zaindu dezagun gure esku dagoen heinean hiriko bizitza. Urte eta erdiko pandemiak argi utzi du: turismoaren desazkundea beharrezkoa bezain saihestezina da. Antolatu gaitezen eta borroka dezagun auzo eta kaleetan norabide horretan.

Turismoarekin irabazten dutenen mesedetan moldatzen dira hiriak, erakargarri kulturalak sortzen dira, azpiegitura erraldoiak eraiki… eta guztien zergekin ordaintzen dira.