2020ko abenduan Donostiako Udalak jakinarazi zuen surfa egiteko olatu artifizialen instalazio bat eraikitzeko proiektua abiatuko zuela Antondegin, hiriko perimetro berdean kokatutako 100 hektareako muino urbanizatu gabean¹.

Proiektuaren hainbat ertzek eztabaida sorrarazi zuten gizartean, batez ere, instalazio berrien eraikuntzak Antondegiko ekosisteman sortuko lituzkeen ingurumen-eraginengatik, tokiko kontserbazio-taldeen arabera proiektuak inguruaren degradazio nabarmena ekarriko lukeelako, non eta Donostiako lurretan balio berezia duen ingurune aberatsenetako batean.

Donostiako Udalak eta proiektuan interesatutako enpresak olatu artifizialaren instalazioak Antondegiko ekosistemetan eragingo lukeen kaltea erlatibizatu dute, eta, batzuetan, esan ere egin dute Antondegiko ekosistementzat eta faunarentzat eragin positiboa izango lukeela.

Antondegiko olatu artifizialen instalazio berriak izango lukeen eragin hori nolakoa izango den argitzearren, eta Antondegi Berdea plataformako talde kontserbazionistek eskatuta, txosten tekniko bat osatu da (erantsita) proiektuak Antondegin izango duen eragina aztertzeko. Txosten horretan Antondegiren ingurumen-balioa deskribatzen da, foku nagusia hegazti eta ugaztun komunitateetan jarriz (beste animalia-talde batzuk eta flora ezin izan dira nahi bezain ondo aztertu, baliabide faltagatik). Gainera, Donostiako eta eskualdeko igarobide ekologikoen artean Antondegik duen garrantzia ere aztertu da. Halaber aztertu dira olatu artifizialaren proiektuak ingurunean izango lituzkeen eraginak, zalantzarik gabe instalazioek hartuko luketen eremutik haratago ere zabalduko liratekeenak.

Hurrengo lerroetan, Antondegik dituen balio naturalak eta olatu artifizialen proiektuaren eraikuntzak sortuko lituzkeen eraginak laburbildu ditugu.

Antondegik duen balio naturala:

• Landazabal atlantikoko  paisaia  konplexua dauka, larrez, belardiz, zuhaixkaz, heskaiz eta laborez osatua, eta flora eta fauna aberastasun handia biltzen du mosaiko horretan. Azken 30 urteotan, Donostiak bere landazabal eremuaren ia % 40 galdu du eta Antondegi, testuinguru horretan, udalerriko landa-eremuko azken txokoetako bat da. Gainera, azken urteotan Antondegin egindako fauna-inbentarioek agerian utzi dute udalerrian ondoen kontserbatutako landazabal eremuetako bat dela.
• Antondegiko muinoa eta eremua gune garrantzitsua da hegazti espezie ugarirentzat, bai elikatzeko, habia egiteko, zein atseden hartzeko. Antondegin 117 hegazti espezie behatu dira, horietatik 33 Arriskuan Dauden Espezieen Euskadiko Katalogoan jasoak direnak eta 21 espezie Hegaztiak Kontserbatzeari Buruzko 79/409/EEE Zuzentarauaren I. Eranskinean jasoak. Donostiako hegazti habiagileen atlasaren arabera, Antondegiko eremuan 46 espezie habiagile zenbatu dira,  horietako 4  espezie 79/409/EEE  Zuzentarauaren I.  eranskinean agertzen direnak eta 3 espezie galzorian edo arraro gisa katalogatuta daudenak Euskadiko Katalogoan. Horregatik guztiagatik, Antondegi da Donostian aberastasun ornitologiko handiena duen eremuetako bat.
• Hiri-periferian egon arren eta azalera murritza (100 ha) izan arren, Antondegiko ugaztun-komunitateak garrantzi handia du udalerri mailan, eta guztien artean haragijaleen aniztasuna nabarmentzen da.
• Antondegik balio handia dauka igarobide ekologiko gisa eta Donostiako udalerri barruko eremu ekologiko ezberdinak konektatzea ahalbidetzen du. Donostiako biodibertsitatearen gordailu garrantzitsua da, Urumeak osatzen duen ardatzean dago (Gipuzkoako beste igarobide ekologiko handi bat) eta Foru Aldundiko Ingurumen Sailak proposatutako Gipuzkoako azpiegitura Berdean dago integratuta.

Olatu artifizialen instalazioak eragingo lituzkeen kalteak:

• Antondegin olatu artifizialen urmaela jartzeak Donostiako udalerriko landazabal-paisaia hondatuko luke eta biodibertsitatearen galera garbia eragingo luke, lurzoru urbanizatu gabea lurzoru urbanizatuz ordezkatuz.
• Instalazioak (6,2 hektarea), sarbide berriek (2,8 hektarea) eta instalazioaren funtzionamenduak larriki eragingo liokete Donostian geratzen  zaigun landazabal eremu aberatsenetako eta bakanetako bati, bertako ekosistemaren osotasuna eta funtzionaltasuna arriskuan jarriz. Eremu honetako bioaniztasunean eragin negatibo nabarmena izango luke, bertan bizi diren hainbat espezie desagerraraziz, horietako zenbait legez babestuta daudenak.
• Ezin da ahaztu, gainera, eragin negatibo hori instalazioek okupatutako eremutik haratago ere iritsiko litzatekeela. Olatu artifizialen igerilekuaz gain, sarbide berriak eraiki beharko dira, trafikoa ugarituko da eta pertsonen joan-etorria ere handituko da.

Testu hau sinatzen dutenek (kontserbazioaren eta biologiaren alorreko adituak) adierazi nahi dute, gorago aipatu ditugun argudioak kontuan hartuta, Antondegik balio natural handia duela udalerri mailan eta olatu artifizialen instalazioak ingurumen-eragin nabarmena izango lukeela. Gainera, Europako Itun Berdea, Euskadi 2030 Agenda eta 2050eko Klima Aldaketaren aurkako Gipuzkoako Estrategia aipatu nahi lituzkete. Itun horietan, administrazioek konpromisoa hartu dute, besteak beste,  ekosistemen erabilera jasangarria babesteko, berreskuratzeko eta sustatzeko, eta biodibertsitatearen galera geldiarazteko. Halaber, urbanizatutako azalera ez handitzeko, lurzoru urbanizaezinaren eta habitat naturalaren kaltetan.

¹ 2007an, Antondegin 3.000 etxebizitza eraikitzeko proiektua sustatu zen, baina Donostialdeko Lurralde Plan Partzialak blokeatu egin zuen, jasangarritasun-arrazoiengatik.

Sinatzaileak:

• José Luis Tellería. Zoologiako Katedraduna. Complutense Unibertsitatea.
• Elisa Sainz de Murieta. Geologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea eta Basque Centre for Climate Change.
• Arturo Elosegi. Ekologiako Katedraduna. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Daniel García. Ekologiako Katedraduna. Oviedoko Unibertsitatea.
• Arantza Aldezabal. Biologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Joxerra Aihartza. Biologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Unai Pascual. Ekonomia eta ekologia politiketan doktorean. Basque Centre for Climate Change.
• Maite Arroita. Biologian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Alberto de Castro. Biologian doktorea. Ikertzailea.
• Yoana García. Biologian Lizentziatua. Ikertzailea.
• Juan Herrero. Biologian doktorea. Zaragozako Unibertsitatea.
• Anna Sanchez. Itsas Zientzietan doktorea. Bartzelonako Unibertsitatea.
• Juan Arizaga. Biologian doktorea. Ikertzailea.
• Pablo  Palencia.  Ingurumen  eta  Nekazaritza  Zientzietan  doktorea.  Torinoko Unibertsitatea.
• Ana    Galarraga.      Albaitaritzan      eta     Elikagaien     Zientzian     eta     Teknologian litzentziatua. Zientzia-komunikatzailea.
• Mikel Etxaniz. Nekazaritza ingeniari teknikoa. Naturguneen kudeatzailea.
• Guillermo Roa. Kimikan doktorea. Ingurumen-dibulgatzailea.
• Mirene Begiristain. Ekonomian doktorea. Euskal Herriko Unibertsitatea.
• Javier Ferreres. Albaitaritzan lizentziatua. Ingurumen-kudeatzailea.
• Núria Roura. Ingurumen Zientzietan doktorea. Gironako Unibertsitatea.
• Javier Fernández-López. Biologian doktorea. CNRS.
• David Amblas. Geologian doktorea. Bartzelonako Unibertsitatea.
• Iñaki Sanz-Azkue. Biologian Lizentziatua. Ingurumen-aholkularia.

https://datawrapper.dwcdn.net/VePjb/3/

Datu hauek Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburu Javier Hurtadok (PSOE) Eusko Legebiltzarrera bidalitako txosten baten parte dira, Iker Casanova EH Bilduko ordezkariak egindako galdera bati erantzunez. Galdera horren arabera, etxebizitza horien azken bost urteetako bilakaera ere eskatzen zen. Datu horien arabera, gaur egungo 4.047 etxebizitzek eta logelek 2017an zegoen eskaintza % 64 handitu dute. 2016an Turismoaren Legea onartu zen, eta 2018an are gehiago mugatu zen bizitoki horien erregulazioa. Euskadin nahitaezkoa da erregistratzea, Interneteko erreserba-plataforma asko baitaude ezarrita. Plataforma horiek ‘pirata’ moduan jarduten zuten, eta beste urrats batzuk eman behar dira, hala nola atarian bereizgarri bat jartzea. Urteka, 2017an 2.464 etxebizitza eta logela ziren guztira, 2018an 2.961, 2019an 3.704, 2020an 3.876 eta 2021ean 4.047.

https://www.eldiario.es/euskadi/donostia-concentra-40-pisos-turisticos-euskadi_1_8860048.html

Pentsioen eta hotelen hazkunde neurrigabeak hiriko eredu ekonomikoa desorekatzen du eta donostiarrak kanporatzen ditu. Donostiaren turistifikazioaren eta azken urteotako galbidearen adierazle garbia da.

2011. urtean 101 hotel-establezimendu (hotelak eta pentsioak) zeuden Donostian. 2021ean 155 dira. EAJ eta PSOEren arteko egungo koalizioak Udala gobernatzen duen urteetan, 45 establezimendu gehiago daude (6 urtetan!!!).

2020 eta 2021 artean zabaldu ziren zurrumurru interesatu askoren ziotenaren kontrara, COVID-19aren pandemiak ez du murriztu hirian irekitako establezimendu kopurua.

https://eu.eustat.eus/euskadiko_turismoko_datu_esploratzailea_hotelak.html

Donostiako Udalak eta Aparture alokairu turistikoko etxebizitzen elkarteak hiriko pisu turistiko batzuetan hondakinak sailkatzea sustatzeko ekimena aurkeztu berri dute egunotan. Bizilagunekin plataformatik salatu nahi dugu ekimen honek zuriketa eta iruzur ariketa bikoitza ezkutatzen duela.

Batetik, Udalaren aldetik. Donostia Gipuzkoan hondakin gutxien birziklatzen duen udalerria da. Udal Gobernuak ez du hondakinen sailkapena sustatzeko ekimen esanguratsurik bultzatu bere gobernu aldian eta, gainera, Udal Gobernuan dauden bi alderdiak donostiarron osasuna eta ingurumena erasotzen erraustegiaren bultzatzaile nagusiak dira. Turismoa klima aldaketaren eragile nagusietako bat da. Donostiatik 100 km-ko erradioan 5 aireportu egotea, uharteko naturgunea turisten bisitaleku bihurtzea, Antondegin surf-parka egin nahi izatea, Belartzan merkatalgune erraldoia eraikitzea eta beste hainbat adibide aipa genitzake Donostiaren turistifikazioa ingurumenarentzat mehatxu bat dela azaltzeko. Hutsaren hurrengo eragina du ekimen honek, benetan esanguratsuak diren kalte ekologikoen alboan. Greenwashing edo zuriketa berdea da.

Bigarrena, Aparture lobbyaren aldetik. Bere pisu turistikoetan inongo konpromisorik eskatzen ez dion ekimen honen bidez, lortzen du Donostiako Udalak bere negozio pribatuak promozionatzea. Udalak zilegitasuna ematen die hiriaren turistifikazioaren eta etxebizitza larrialdiaren funtsezko eragile hauei. Hala egin izan du beti pisu turistikoen ordenantza ilegala onartu zuenean, plan orokorra aldatu zuenean arauditik kanpo zeuden pisuei baimena emateko; baita pisu ilegalak detektatzen lan egiten zuten inspektoreak kendu zituenean ere. Erakunde publikoetatik etxebizitzak negoziorako erabiltzen dituztenen alde egiten dute behin eta berriz.

Desazkunde turistikoaren alde benetako neurriak ezartzeko ordua dela aldarrikatu nahi dugu. Alokairu turistikoko pisuak mugatu, murriztu eta epe laburrean hiritik desagerrarazi behar direla uste dugu. Etxebizitza larrialdiaren konponbidea lehentasunezko helburua izan behar da; gehienon arazoarekin aberasten diren gutxi horiei bidea moztu behar zaie. Azkenik, zero zabor helburua lortu, ingurumena zaindu eta klima larrialdia geldiarazteko benetako ekimen eta politikei gure babes osoa adierazi nahi diegu. Horregatik iruditzen zaigu onartezina iruzur bikoitza. Ez dugu zuriketa berde hau irensten.

Donostiako BiziLagunEkin plataformak salatu du Gipuzkoako hiriburuko kaleetan turismoak klima-aldaketarekin duen lotura, Aldaketaldia ekimenaren barnean. Kolektiboak azpimarratzen duenez, munduan «karbono dioxidoaren (CO2) isurketen % 8 turismoak eragindakoak dira», eta, beraz, arlo horretan desazkundearen alde egiten du. Asier Basurto kideak eman dizkigu xehetasunak.

Klima larrialdiaren aurka ALDAKETALDIA ekimenaren baitan bildu gara aurten ere hamarnaka eragile. Hainbat egunetan ekimen desberdinak aurrera eraman ditugu; tartean, Zaldibarko zabortegiaren hondamendia gogoratu eta erantzukizun politikoak eskatzeko manifestazioa. Ekintza guzti hauen atzean dauden ideiak eragileok sinatutako manifestuan daude.

Donostiako kaleetan turismoak klima aldaketarekin duen loturan arreta jartzen duten muralak itsatsi ditugu BiziLagunEkin plataformako kideok.

Karbono dioxido (CO2) isurien %8 turismoak eragindakoa da.¹

Gure ohituretan eta bizimoduan, garraio-azpiegituren inguruko erabakietan, hiri-ereduan eta lurralde antolaketan jokatzen dugu etorkizuna.Krisi ekologikoa gurean hasten delako.Hiriko eta lurraldeko bizitza beste oinarri batzuen gainean eraikitzea presazkoa da.

Donostia desazkunde turistikorantz.

¹ Lenzen, M., Sun, YY., Faturay, F. et al. The carbon footprint of global tourism. Nature Clim Change 8, 522–528 (2018). https://doi.org/10.1038/s41558-018-0141-x

11:00, hitzaldia eta mahai-ingurua ES + EU
Eta turistifikazioarekin zer? Tsunamiaren aurrean estrategiak
Ana Lucía Nacher Cobo, laskellys.org-eko zuzendari ordea
Elena Ramirez Boixaderas, BizilagunEkin plataformako kidea

https://online.tabakalera.eus/es/video/feministaldia-sismika-2021-11-20-goiza/

Turismo jarduerak hazkunde handia bizi izan du azken hamarkadan mundu osoan. Pandemiak eragindako geldialdiaren ostean, lehengo bultzada eta norabidea berreskuratzen ari dela dirudi. Hirietan turistifikazioaren eraginak ezaugarri bereizgarriak ditu. Donostian ikus daiteke aipatutakoak, izan ere, turismo jardueraren hazkundeak bertako donostiarron bizimodua erabat baldintzatzen duten ondorioak sortzen ditu.

Jarduera turistikoak hiriko ekonomian duen pisua, politika publikoak erabakitzean duen eragina, etxebizitzaren merkatuan sortzen duen desoreka, ingurune naturalarengan duen presioa, eskaintzen dituen lan-baldintzak eta beste hainbat ondoriok, kaleak betetzen dituzten turista-taldeez haratago, argi uzten dute herritarren bizitzeko modua zeharkatzen duen fenomenoa dela.

Turismoaren hazkundea positiboki baloratzen duen diskurtsoa eztabaidaezina izango litzateke zenbait erakunde eta hedabidegatik balitz; baina herritarren artean eta egoera honen ondorioak salatzen dituzten mugimenduen artean eztabaida zabalik dago.

Eztabaida horri helduko diogu datorren azaroaren 24an, egingo dugun saioan. Bertan parte hartzera gonbidatzen zaituztegu talde, elkarte eta eragile sozialetako kideak, unibertsitateko ikerlariak eta gaian interesa duzuen herritar guztiak.

• HIRIA ETA ERALDAKETA SOZIALA: TURISTIFIKAZIOA
• Azaroak 24, asteazkena
• 18:00-20:00
• Emaus Social Faktory (Mundaiz 6, Donostia)
• Izen ematea: j.marquez@emaus.com

Emaus eta BiziLagunEkin

Etxebizitzaren egoera espekulazioko luxuzko objektu bezala eta ez eskubide bezala, egungo gizarte kapitalistetan orokortutako arazoa da. Donostia ez da salbuespena. Izan ere, hiri honetan, arazoa ez da berria eta gainera, arazoa okerragotzen ari da egunetik egunera. Gentrifikazioa errealitate bat da gure testuinguruan, bitartean, kaleko egoeran dauden pertsona kopurua igotzen ari da, gizarte arrakala handitzea bultzatuz. 

Esparru honetan, lurraldeak eraldatzeko hausnarketa kritikoek sustatzen duten Unibertsitatea Plazan proiektuak topaketa berri bat proposatzen du, Bizilagunekin plataformarekin batera. arazo honi aurre egiteko. Horrez gain, hausnartzea proposatzen dizuegu, zein da Unibertsitatearen papera egoera honen aurrean: etxebizitza duina eskuratzeko lan egiten duten Gizarte Mugimenduekin lerrokatuta al dago? Zer ekarpen egingo lioke aliantza honek kausari? Posible al da? Posible ez balitz, nola izan beharko luke? 

Gizarte larrialdi honen inguruan lurraldeko alternatibak hausnartzera, eztabaidatzera eta eraikitzera gonbidatzen zaituztegu.  

• Azaroaren 10a, asteazkena 
• Emaús Social Faktory. Mundaiz 6, Donostia 
• 18:00-20:00 

BiziLagunEkin eta Emaús