Pintxoland ereduaren kontra, Parte Zahar euskalduna eta bizigarriaren alde

Donostiako Parte Zaharrean turismoari zuzendutako ostalaritza eta merkataritza dena irensten ari da, bizilagunak serioski kaltetuz. Gainera, euskara erabat baztertzen dute kanpotarrei begirako negozioetan. Ekimen ironiko baten bidez salatu dugu hainbat eragilek. #WelcomeToPintxoland

Parte Zaharreko hainbat sarreratan #WelcomeToPintxoland pankartak jarri ditugu eta bertako bizilagunen zein euskaldunen aurkako erasoak salatzen dituzten 5000 eskuorri banatu ditugu, pintxo-taberna baten publizitate eskuorriak irudikatuz.

Egun hauetan UNWTOk eta Basque Culinary Centerrek, bertako erakunde publikoen laguntza eta finantziazioarekin, Turismo Gastronomikoaren Mundu Foroa egiten ari dira Kursaalean. Donostiarrok ez dugu turistifikazio basatiaren menua irentsiko, ordea.

Donostiak bizi duen turistifikazioa hiria eraldatzen ari da. Besteak beste, komertzioak eta ostalaritza-establezimenduak gero eta bideratuago daude kanpoko bisitariei. Bereziki ostalaritza mota hori gero eta gehiago hazi da eta azken urteetan ordezkatzen ari da ostalaritza tradizionala eta auzotarren beharrak asetzera zuzendutako merkataritza establezimenduak. Turismoaren presentzia handieneko auzoetan, Donostiako Parte Zaharrean bereziki, turistei bideratutako merkataritza eta ostalaritza horiek dira, neurri handi batean auzotarren bizimoduan agertu diren kalteen eragile nagusiak: zarata, zaborra, kale-espazioaren okupazioa… Sakonean, gainera, jabetzen pilaketan eta lan-baldintza eskasetan oinarritutako ereduan dihardute eta ezkutuko ekonomiaren gotorleku dira.

Turistei bideratutako ostalaritza eredu honen eraginez, hiriko hizkuntza-paisaia ere aldatzen ari da: taberna eta jatetxeetako kartetan, karteletan eta publizitatean, gaztelera, frantsesa eta ingelesa dira hizkuntza nagusiak, eta euskarak gero eta presentzia gutxiago du. Euskaldunak ez dira taberna eta jatetxe horien lehentasunezko bezeroak, eta beraz, Donostiako Parte Zaharrean ia desagertu egin da mapatik. Eukaraz bizitzen ahalegintzen diren bizilagun asko dituen auzoa da Parte Zaharra eta euskaldun asko erakartzen dituena; baina ez dugu aukerarik karta euskaraz irakurtzeko edo euskaraz eskatzeko. Kanpotik etorritakoekin negozio egin nahi horretan, bertakoei errespetu falta hedatzen ari da. Ez dugu ahazten pandemian atzerriko bisitariak desagertu zirenean, bertako herritarrei tabernetara bueltatzeko Ostalarien patronaletik egindako deia. Orduan bai, negoziorako baldintzak aldatzea, bertakotasuna aldarrikatu beharra sentitu zuten.

Hori gutxi balitz, negozio turistikoan tokiko “singularitatea” aktibo bat bihurtzen da; horregatik, komunikazio-hizkuntza gisa ez, baina Pintxoland parke tematikoaren dekoratu gisa baliatzen dute euskara. Donostia turistifikatuan euskal kulturako eta tradizioko izenak dituzten tabernak agertzen dira izkina orotan, baina bertan “tortilla de patatas” eta “pintxo de morcilla” besterik ez dugu topatuko. Parte Zaharreko hiri-paisaia hutsaldu egin da, munduko edozein hiri turistifikatutan aurkitu dezakegunarekin parekatzeraino. Laburbilduz, turismo-industriak euskara eta euskal kultura markagintzarako elementu hutsa bilakatzen du; euskara erabiltzen da esperientzia turistikoari kutsu berezia emateko; gure hiria salgai dagoen produktu bezala ulertzen dute eta euskara produktu horri jartzen zaio lazo koloretsu bat besterik ez da turistifikatzaileentzat.

Ez ditugu aipatu gabe utzi nahi tokikotasunean eta gertukotasunean oinarrituta, euskaraz eta euskaldunekiko errespetuz, ostalaritza eredu basatiari erresistentzian eusten dioten taberna eta jatetxeetako arduradun eta langileak. Turistifikazioa geldiarazi eta bestelako hiri- eta auzo-ereduaren aldeko borrokan ondoan sentitzen ditugu. Turismo eredu suntsitzailea honek herritarron ongizatea eta eskubide linguistikoak erasotzen ditu eta ezinbestekotzat ikusten dugu Donostiak desazkunde turistikorantz norabidea hartzea, Parte Zaharrean ongi bizitzea eta euskaraz bizitzea denon eskura egon dadin.

Auzoan bizitzen jarraitu eta euskaraz bizi nahi dugulako, turistifikazioa stop!

• Bizilagunekin plataforma
• Parte Zaharrean Bizi auzo elkartea
• Parte Zaharreko Euskara Batzordea
• Alde Zaharreko Gazte Asanblada
• Alde Zaharreko Ernai